Stránka:bw-tom9.djvu/44

Leśny Almanach dotwarzaniem środowiska naturalnego przez dosięganie estetyczne tam, gdzie człowiek zmuszony jest środowisko naturalne przystosować do swoich potrzeb. Zaniedbanie owych zasad przejawia się zubożałym i nudnawym środowiskiem w monotonnych miejskich dzielnicach z płytowych bloków a także tam, gdzie celem była znacząca twórczość artystyczna. Miasto Brazylia zostało wybu- dowane przez słynnego architekta Oscara Niemayera jako nowoczesna metropolia. Zabrakło w niej jednak przeniknięcia przez przyrodę - czego wynikiem została niechęć ludzi do zamieszkania w niej, chociaż od pierwszego wejrzenia chodzi tu o środowisko wytworzone według poglądów wybitnie artystycznych, a przecież nie odpowiadających zasadniczej potrzebie człowieka: kontaktu z przyrodą. Na całym świecie szerzy się walka o zachowanie środowiska naturalnego. Walka ta urzeczywistnia się za pośrednictwem przepisów higienicznych, ustaw, interpelacji i interwencji. Najbardziej uciążliwym jednak jest walczyć o zachowanie piękna natury z punktu widzenia estetycznego. Tutaj przejawia się u wielu ludzi najpoważniejsze naruszenie stosunku do przyrody. Architekt barokowy potrafił dorysować falistość krainy przez dominantę, do środowiska naturalnego umieścił budynki, nawiązujace na ukształtowanie środowiska przez przyrodę 1 przez poprzedzające budynki, choćby w odmiennym stylu. We współczesnych krajach skandynawskich w budownictwie dba się o każde drzewo, każdą skałę i również budynki standaryzowane przystosowane są do charakteru krainy. Nasi polscy architekci potrafiliby niemniej mając do dyspozycji te same możliwości, jakie otrzymują czasem na wystawach Światowego pokroju. Jakiekolwiek zmiany w środowisku, w którym człowiek żyje, pracuje, wypoczywa i spędza wolny czas, wymagają od niego ustawicznego przystoso- wania się. Owa adaptacja w dawkach fizjołogicznych, a więc w dawkach danych naturalnymi warunkami, jest dła człowieka jako osobnika i jako członka którejkolwiek grupy zdrowym pobudzeniem, ochroną przed stagnacją a w skrajności przed degeneracją. Odwrotnie, drażnienie systemu nerwowego, przekraczające warunki naturalne na przykład przez szkodliwy hałas, sztuczne światło aż do olśnienia, brak fizycznego ruchu a zwłaszcza przez niedostatek świeżego powietrza oznacza przeciążenie systemu nerwowego. Pokazujące się następstwa tego należy wyeliminować wyrównywaniem i harmonizacją fizjo- logicznego pobudzania systemu nerwowego przy pomocy warunków natural- nych. Szkodliwość ekstremów cywilizacyjnych można w sposób nieskompli- kowany demonstrować przez próby na zwierzętach. 42