Pokračování textu ze strany 18
… będziemy mieli do czynienia nie z musztrą wojskową w rzeczywistem znaczeniu tego słowa, lecz z bezduszną tresurą, również szkodliwą i nie bezpieczną jak brzytwa w ręku małpy.
Znaczenie musztry wojskowej jako środka wychowawczego polega na systematycznem rozwijaniu zarówno zmysłu uwagi jak i współdziałania woli. Dzięki temu chłopiec uczy się porządku i posłuszeństwa, a przedewszystkiem cierpliwości, wytrzymałości, umiejętności ograniczenia samego siebie i podporządkowywania swej woli wymaganiom zbiorowości. Da się to powiedzieć szczególniej w tym wypadku, kiedy dzielność fizyczna, sprawność bez zarzutu i bezwzględne posłuszeństwo uwarunkowanem jest nietylko rozkazem zwierzchności, lecz wewnętrznem przekonaniem, że przynależność do własnej korporacyi jest pierwszorzędnym zaszczytem, który odpowiedniem zachowaniem się okupić należy. W dalszym ciągu wypada podkreślić dodatni wpływ musztry wojskowej na rozwój poczucia odpowiedzialności poszczególnej jednostki. Daje się to spostrzedz nawet w ćwiczeniach i poruszeniach masowych, w których na pozór nie ma wiele miejsca na jakiekolwiek bądź objawy indywidualności, a gdzie w rzeczywistości sprawność zbiorowa polega właśnie na doskonałem skoordynowaniu ruchów poszczególnych jednostek, ale wpływ taki uwidocznia się najwyraźniej w wymaganiach służby obozowej, przy wykonywaniu obowiązków szyldwachów, patroli, pikiet, rozjazdów i rondów.
