Stránka:bw-tom9.djvu/41

Nowoczesny człowiek i przyroda NOWOCZESNY CZŁOWIEK I PRZYRODA Przez cały czas swojej egzystencji na ziemi człowiek ulegał wpływom otaczającego Środowiska naturalnego. Przez cały ten czas dążył on do opanowania lub nawet do ukierunkowania tego środowiska i to nie zawsze na swoją korzyść. Stosunek człowieka do przyrody zaczyna kształtować się we wczesnym dzie- ciństwie. Współdziała tutaj wpływ rodziny, szkoły, środków masowego przekazu i na różny sposób udzielane informacje. Ów pozornie skomplikowany stosunek jest jednak w swej zasadzie kombinacją funkcji podstawowych jednostek. Na pierwszym miejscu chodzi o funkcje systemu nerwowego człowieka, a przede wszystkim o jego najwyższe struktury, którą jest mózg jako fundament zdrowia duchowego kierujący również wszystkimi jego podstawami, przy tym stosunek do przyrody jest również jedną z jego funkcji. Ta funkcja zmienia się we wczesnym dzieciństwie przez wpływ następnych doświadczeń i napływ informacji jak również przez uczuciowe i najbardziej różnorodne wpływy środowiska. Zmysłowe spostrzeżenia są ważnym czynnikiem, stanowiącym stosunek człowieka do przyrody. W sposób uproszczony można powiedzieć, że chodzi tutaj o dwa prądy: z jednej strony jest to przyjemność wzrokowych, słucho- wych, dotykowych i innych spostrzeżeń, z drugiej zaś strony niezadowolenie, często powstające przy bezpośrednim kontakcie z przyrodą w sensie pewnego fizycznego wysiłku, wystawiania się na nastroje pogody itp. Dążenie do wydawania minimalnego fizycznego ruchu, omijanie zmian temperatury itd. jest jedną z przyczyn unikania bezpośredniego kontaktu z przyrodą, a również jednym z poważnych Źródeł tzw. chorób czy powikłań cywilizacyjnych. W przeciwieństwie do tego przeważająca tęsknota do naturalnych zmysłowych przyjemności, jak postrzeganie piękna przyrody, śpiew ptaków, obserwowanie życia roślin i świata zwierzęcego przyczyniają się pośrednio do polepszenia ochrony zdrowia psychicznego i fizycznego. Stosunek do przyrody zależny jest od wpływu różnych czynników. Wpływ matki bywa tutaj najmocniejszy, nie jest jednak wyłączny. Podziw dla ojca, 39