Stránka:bw-tom9.djvu/42

Leśny Almanach zazdrość wobec starszego lub młodszego rodzeństwa, niepokój powstający ze sprzeczek między dorosłymi - to wszystko bezpośrednio czy pośrednio odtwarza się również w przyszłym stosunku dziecka do przyrody. Już w wczes- nym dzieciństwie dziecko uczy się pielegnować kwiaty czy odwrotnie zrywać je i odrzucać. Sprzątać każdy papierek w wolnej przyrodzie czy odwrotnie pozostawiać po sobie puszki konserwowe. Obserwować rośnięcie kwiatów, drzew 1 życie zwierząt czy wszystko to niszczyć. Starać się o to, aby również inni radowali się z piękna przyrody, czy odwrotnie przyrodę złośliwie krzywdzić. Następnym mocnym wpływem jest szkoła. Podobnie jak u rodziców, również u nauczycieli bardziej działa przykład niż słowa. Kompleks odpowiednich czy niestosownych kar za uszkodzenie roślin lub za dręczenie zwierząt jest tutaj nie małym zadaniem. Zachęcanie i pobudzanie zainteresowań wydaje trwały owoc. Na przełomie dzieciństwa i dojrzewania dochodzi w podwyższonej mierze do głosu paczka. „Fałszywe bohaterstwa”, herostratowskie dążenie do wybicia się nawet przez niszczenie i szereg następnych wewnętrznych konfliktów wieku dojrzewania, bez należnego kierownictwa prowadzi do niszczenia społecznych wartości i piękna natury. Bezczynność u młodzieży przemienia się w niszczące zachowanie i działanie. W dzieciństwie stosunek do przyrody układa się w podświadomości wspólnie z mocnym akcentem uczuciowym wobec rodziców. W miarę jak dziecko poszerza swoje zainteresowania i swoje pojmowania, owe podstawy stosunku do przyrody skierowane są na początku według prawa o interakcji w małych ugrupowaniach. Później dołączają również prawa, według których przechodzą stosunki w dużych grupach, wtedy, gdy dojrzewający zdolny jest postrzegać abstrakcyjne pojęcia i kolejno rozwijają się u niego także abstrakcyjne emocje - uczucia. Według tych praw możliwe jest także walczyć z niszczącymi działaniami jak też z ogółem moralnie wadliwych następstw bezczynności, z brakiem zain- teresowania i pozytywnego uczuciowego nastawienia od czasu dzieciństwa. Dzieje się to przede wszystkim przez pobudzanie zainteresowania przyrodą, przez aktywną jej ochronę. Ruch w przyrodzie, odwracanie uwagi od pier- wszych pokus alkoholu, palenia tytoniu, narkotyków i przedwczesnych doświadczeń seksualnych w kierunku zainteresowania przyrodą stwarzają równocześnie u dorastających podstawę zdrowych obyczajów trybu życia i reżimu życiowego. Przy zainteresowaniu przyrodą wstaje się rankiem skoro 40