Biblioteczka Walden

Aleš Kapica - Keny Otter:

Biblioteczka Walden to nazwa edycji woodcrafterskiej literatury produkowanej przez nieoficjalne wydawnictwo (o tej samej nazwie), które tworzył Milan Klimánek - Wayseeker, jego żona – pani Jadwiga Sosnkowska-Klimánek i krąg ich współpracowników. Klimankowie nie mieli dzieci - być może dlatego poświęcili wszystko sprawie woodcraftu.

Milan Klimánek - Wayseeker - były patentowy urzędnik na emeryturze i długoletni skaut. Poznał panią Jadwigę w kurorcie w latach 70-tych. W Czechosłowacji w tym czasie zaczęła się już tzw. “normalizacja”, a ten - prawdopodobnie nieoczekiwany związek, był dla niego okazją aby uciec z kraju. Polska, pomimo swoich problemów ekonomicznych, była w porównaniu do Czechosłowacji “wyspą wolności”, ale najważniejsze było to, ze wpływ mściwych komunistów nie sięgał za granice państwa.

W Polsce Milan Klimánek - Wayseeker był człowiekiem bez przeszłości. Był on członkiem czechosłowackiej organizacji skautowej już od przedwojennych lat. Jako młody mężczyzna z podgórza Beskidów był świadkiem polskiej okupacji, a następnie okupacji niemieckiej, po której doszło do pierwszej likwidacji organizacji skautowej^[1]. Pięć lat po wojnie, w 1950 roku był świadkiem drugiej likwidacji organizacji skautowej, w której brali udział komuniści. Trzecia likwidacja nastąpiła w 1970 roku, po nie całych dwóch latach od reaktywacji skautów. Do likwidacji doprowadziły działania niektórych skautów (byłych kolegów), którzy wskazywali osoby, które przeciwstawiały się połączeniu z organizacją pionierską.

Właśnie dlatego, że ci sami ludzie brali udział w odnowie czechosłowackiej organizacji skautowej w 1989 roku, definitywnie zrezygnował ze skautingu i doszedł do wniosku, że jedynie woodcraft, ze swoim naciskiem na indywidualność i odpowiedzialność każdego jednego człowieka jest ruchem, który kształci samodzielnych ludzi nie potrzebujących wsparcia ze strony rządu.

W krótce po tym nastała zmiana społeczna i powstała czechosłowacka Liga Leśnej Mądrości, której stał się członkiem. Przetłumaczył na język polski programową deklarację LLM, tak aby można było opublikować ją w prasie^[2].

Ale odezwy na ten artykuł praktycznie nie było. Okazało się, że w Polsce praktycznie nikt nie wie o Setonie i jego ruchu woodcrafterskim. Milan Klimánek - Wayseeker doszedł do wniosku, że jest to przede wszystkim wina tego, że nigdy nie została przetłumaczona na język polski, ani wydana – podstawowa księga ruchu woodcrafterskiego – "Zwój Kory Brzozowej". I właśnie dlatego zaczął pracować nad tym, wspólnie ze swoją żoną.

Zimą roku 1990 miał za sobą połowę pracy. W tym czasie, w czasopiśmie Ligy Leśnej Mądrości Totemová deska opublikowana została lista adresów szczepów i kontakty do nich. Stąd dowiedział się, że tylko pięć minut na piechotę od jego ostrawskiego mieszkania, które co miesiąc odwiedzali, jest moje mieszkanie.

Jeszcze tego samego dnia odwiedził mnie z panią Jadwigą i tak rozpoczęła się długoletnia współpraca nad Biblioteczka Walden.

Pamiętam jak dziś, jak wspólnie rozmawialiśmy nad logiem Biblioteczki Walden, za jego pomysłem zamieniliśmy orzeszki nad głową wiewiórki z oryginalnego rysunku Setona, na książki.

Już od pierwszej chwili naszego spotkania Milian wiedział, jak dużą pomyłką było tłumaczenie "Zwoju kory brzozowej" według czeskiego wydania z 1970 roku. Ale wiele pracy już zostało wykonane i nie było sensu robić wszystkiego od nowa. Było mu bardzo żal, że nie miał do dyspozycji czeskiego "Zwoju kory brzozowej" z roku 1925, który był wydany pod nazwiskiem jego tłumacza - Miloše Seiferta - Woowotanny.

Ale nie było czasu do stracenia!

W następnej książce skorzystał z informacji, które udało mu się zdobyć w ciągu wielu lat pobytu w Polsce. Ale trzeci tom Biblioteczki Walden - "Leśne junactwo" jest przetłumaczone z czeskiego oryginału Ladislava Ruska “Stezkami lesní moudrosti”, którego przetłumaczenie poleciłem mu ja.

Jak właściwie wyglądała nasza współpraca?

Co miesiąc Klimankowie przyjeżdżali do Ostrawy. Ja w międzyczasie zbierałem dla niego ciekawe materiały a w ciągu ich pobytu w Ostrawie spotykaliśmy się w ich mieszkaniu, gdzie my dwaj wspólnie ustalaliśmy co i jak zrobić. Tam właśnie podjęliśmy wiele decyzji. W ciągu naszych spotkań Milan opowiadał mi niektóre detale ze swojego życia. Zawsze mięliśmy zgodne myśli, jakby między nami nie było 50 lat różnicy.

Byłem przeciwny temu, żeby Milan tracił czas na tłumaczenie książki "Poselstwo Indianina" – sądziłem, że ta książka jest już przetłumaczona, ale było to w tym samym czasie^[3], kiedy wyszło czeskie tłumaczenie, a Milian chciał, żeby polskie tłumaczenie też było wydane.

Za to bardziej polecałem przetłumaczenie "Zielonego Dziennika" - następnej pracy Ladislava Ruska - Šamana.

Równolegle z "Zielonym Dziennikiem" była publikowana kolejna książka Biblioteczki Walden w języku czeskim - "Kniha o woodcraftu". Książka, która powstała na podstawie historii woodcrafterskiego ruchu opracowanej na moim tekście o nazwie "Lesní junáctví" (“Lesne Junactwo”)^[4] i moim tłumaczeniu książki Tadeusza Wyrwalskiego - Wilka Tropiciela : "Rozwój idei puszczańskiej 1902 – 1939".

Przerwę w naszych regularnych spotkaniach przyniósł dopiero czas moich studiów w Brnie od roku 1998 i był to czas, w którym moje miejsce zastąpił Rafał Łoziński - Gryf.

Aleš Kapica - Keny Otter:

Wydawnictwo Biblioteczka Walden nie mialo zadnego zysku. Ksiegy byly opracowane zawsze w ilosci 200 sztuk – to byla maksymalna liczba, jaka byli zdolni Klimankowie w swoim malym mieszkaniu swoimi silami zkompletowac. Poczatkawy kapital do wydania dodala pani Jadwiga Sosnowska-Klimanek. Sprzedaz poprzedniego wydania zawsze finansowala wydanie nastepnego tomu.

Czynnost Biblioteczki Walden ma swoje korzenie w czasach, kiedy komputery dopiero zaczely przenikac miedzu ludzi. Pierwsze tomy byly pisane na masynie mechanicznej, i nastepnie kopiowane przez xero w oficynie magistra Stopyry.

Pierwsa ksiega, ktora byla czesciowo drukowana s uzyciem komputera byla Kniha o Woodcraftu (Tom 6, 1995)

Pozniej Milan kupil juz maszyne elektroniczna, i swoich koneksji, dieki ktorym znalazl wspolpracownikow, ktorzy mogli korzystac z mozliwosci komputerowego druku.

Roku 1997 sie pierwszy raz, na uniwersytetu v Brnie spotkalem s internetem. Jedna ze strona, przez ktore propagowalem woodcraft i ksiazki Biblioteczki Walden w swiecie internetu do dzis istnieje.

Od samego poczantku mielismy z Milanem zamiar korzystac z mozliwosci internetu. Wlasnie dla tego sie zaczalem technologiami z tego ranku interesovac. Plan, ze czasem zawieszimy wszystkie ksiegy Biblioteczki Walden publicznie przez internet istnial juz od roku 1998, ale technologie musialy do tego dopiero dojrzec.

Aleš Kapica - Keny Otter:

Roku 2002 otrzymał Milan Klimánek - Wayseeker za swoją dlugoletnią prace wydawniczą, na podstawie mojej interwencji, od czeskej Ligy leśnej mądraści honorowe orle pióro. Długi czas omijana straz w polskiej pusczy tak znów nawiazala kontakt z Liga lesnej mandrasci i to umozliwiło przygotowanie nowego tlumaczenia Zwitku kory brzozowej, według ostatniego wydania, aktualizowanego przez Radę orlich piór czeskiej Ligy leśnej mądrości^[5].

Początkem roku 2004, we wieku 81 lat, zmarl w ciagu finalizacji wydania nowego zwitku, Tadeusz Wyrwalski - Wilk Tropiciel.

Milan Klimánek - Wayseeker, zdołal skończyć nawiazujacą częśc “Mistrzowstwa”, ale to już był ostatni tom Biblioteczki Walden. Choroby, które już od wiele lat nękały go, uniemoźliwiły dalszą robotę i we wrześniu 2006 zmarł w szpitalu we wieku 84 lat.

Przed tym ale jesze się zkontaktowal ze zastępcami czeskiej Ligy Leśnej mądrości, którzy przyjechali do Katowic za panią Jadwigą i odwiózli wszystkie materialy, które były w czeskim jązyku. O tym co się stało z materiałami polskimi nie wiemy nic.

12.9.2011 po raz pierwszy usłyszałem o Piotrze Niwińskim. Nikdy w zyciu nie spotkalismy się a Milan Klimánek - Wayseeker nigdy o takim człowieku nie wspominał. Napisał mi o nim dopiero Rafał Łoziński - Gryf w sprawie wydania książki “Zwoj kory brzozowej” przez wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Text z serii “Kręgu Płaskiego Węzła” – pytał się, czy właściciel praw autorskich, czyli Liga leśnej mądrości, wie coś na ten temat. I w mailu z 28.10.2011 otrzymałem od niego następującą wiadomość:

Na tym możemy całą sprawę zakończyć. Od samego początku istniał zamiar udostępniać książki Biblioteczki Walden publicznie. Wiki TheWoodcraft.org działa od października 2013 a nasza praca jest właśnie kontynuacją współpracy w ramach wydawnictwa Biblioteczki Walden. W kręgu TheWoodcraft.org są skupieni obecni współpracownicy Klimánka i Wyrwalskiego. A każdy ma możliwość się przekonać, że tutaj jest do znależenia nie tylko tekst wyciągnięty przez OCR a zkorekturowany ludzmi okolo TheWoodcraft.org, ale też original każdej strony.