Ernest Thompson Seton - woodcrafter

 

Rozhovor, který vedla $1 s Leonardem S. Clarkem 20. ledna 1975, 5 dní po jeho 83 narozeninách u něj doma v Greenwichi.

An interview with Leonard S. Clark by $1

Wywiad przeprowadzony przez $1 z Leonardem S. Clarkiem 20 stycznia 1975 roku, 5 dni po jego 83. urodzinach, w jego domu w Greenwich.

Clark

Ptala jste se mne, zdali bych vám neřekl nějaké své zážitky ze svého dětství. Tak pro mne, přestože jsem měl skvělé rodiče i sourozence, bylo nejvýznamnější ten čas, kdy se do Cos Cob přistěhoval Ernest Thompson Seton.	You have asked me to tell some of the early experiences in my life. To me the most outstanding fact, in addition to the fact that I had a wonderful father, and a wonderful mother, and wonderful brothers, and wonderful sisters, was the time when Mr. Ernest Thompson Seton came to Cos Cob.	Prosiłaś mnie, abym opowiedział kilka pierwszych doświadczeń z mojego życia. Dla mnie najbardziej niezwykłym faktem, oprócz tego, że miałem wspaniałego ojca i cudowną matkę, wspaniałych braci i cudowne siostry, był czas, kiedy pan Ernest Thompson Seton przeprowadził się do Cos Cob.
Seton se narodil v Anglii a když mu bylo asi dvacet, začal psát. Jeho otec však nechtěl, aby z něj byl spisovatel, protože měl za to, že to nemá žádnou budoucnost.	Mr. Seton was a boy, born in England, and about the age of twenty he became a writer. His father did not want him to be a writer, for he thought there was no future in it.	Pan Seton się jako chłopiece urodzil w Anglii. W wieku około dwudziestu lat został pisarzem. Jego ojciec nie chciał, żeby był pisarzem, ponieważ uważał, że nie ma w tym przyszłości.
Takže Seton opustil Anglii a utekl do Kanady, kde začal místo rodného jména Ernest Seton Thompson užívat jméno Ernest Thompson Seton, a pod tímto jménem také napsal své první knížky, a vycházejí i dnes, pod jménem Ernest Thompson Seton.	So Mr. Seton stole away from England and went to Canada and changed his name. Instead of using his proper name of Ernest Seton Thompson, he used the name of Ernest Thompson Seton, and the first books that he wrote are written, and are published today, in the name of Ernest Thompson Seton.	Zatem pan Seton wymknął się z Anglii, udał się do Kanady i zmienił nazwisko. Zamiast używać własnego imienia Ernest Seton Thompson, użył nazwiska Ernest Thompson Seton, a pierwsze książki, które napisał, zostały napisane i opublikowane dzisiaj w imieniu Ernesta Thompsona Setona.
Seton se do Cos Cob přistěhoval s manželkou v roce 1900 – jejich dcera tehdy ještě nebyla na světě. Koupil pozemek s výjezdem na Orchard Street. Původně tam byly tři farmy. Celý ho obehnal drátěným plotem. A tam kde se vyjíždělo od jeho domu, na Orchard Street, postavil dvoukřídlou železnou bránu.	In 1900 Mr. Seton, with his wife - his daughter was not born at that time - came to Cos Cob and bought parts of three farms, with the outlet on Orchard Street in Cos Cob. He had erected a wire fence around his property, and he had two large iron gates at the entrance to his home, which was on Orchard Street.	W 1900 roku pan Seton wraz z żoną – córką wówczas nienarodzoną – przybył do Cos Cob i kupił części trzech gospodarstw, z wylotem na Orchard Street w Cos Cob. Wzniósł wokół swojej posiadłości ogrodzenie z drutu, a przy wejściu do swojego domu, który znajdował się przy Orchard Street, miał dwie duże żelazne bramy.

Penny Bott

To byl ten dům, který dnes patří Pomerancům, nebo pozemek, který se podle nich jmenuje?

That is the Pomerance property now, or is labeled Pomerance?

To jest teraz własność Pomerance, czy ta, która nazywa się Pomerance?

Clark

Je současný dům Pomeranců, včetně pozemků, které ta rodina vlastní. Tedy, vlastní je dvě nebo tři příbuzensky spřízněné rodiny.	That is the Pomerance property now, and the property that they own, with the family. In fact, two or three branches of the family own it.	To dzisiejsze Pomerance, łącznie z ziemią należącą do ich rodziny. W rzeczywistości posiada go dwie lub trzy gałęzie rodziny."
Postavil tu bránu a pak někdo – a čestně a poctivě prohlašuji, že já to nebyl – tak někdo mu na ta vrata maloval barvou všechno možné, co by na takové bráně být nemělo. To se stalo roku 1902.	He erected these gates, and someone - and honestly and truthfully I didn't do it - but someone marked up the gates with all kinds of things that never should have been put on a gate, with paint. That was in the year 1902.	On zbudował tę bramę i ktoś - i szczerze i uczciwie mówię, że to nie byłem ja - więc ktoś namalował na tej bramie wszystko, co możliwe, czego na takiej bramie nie powinno być. To było w 1902 roku.
V té době jsem chodil do školy v Cos Cob. Nestála tam kde je škola dnes. Stála nedaleko centra Cos Cob. A vzpomínám jako by to bylo dnes, jak tam za námi tenkrát Seton na jaře 1902 přišel a pozval nás starší, abychom si přišli na jeho pozemek zatábořit. Teda, říkám starší, ale roku 1902 mi bylo deset.	At that time I was a student in the Cos Cob School. The Cos Cob School at that time was not the present school, but a school near the Hub in Cos Cob. And I remember distinctly Mr. Seton coming down in the spring of 1902 and inviting us older boys - and when I say older boys, in 1902 I was ten years of age - to come to his property for a camp.	Chodziłem wtedy do szkoły w Cos Cob. To nie była wówczesna szkołą obecną, ale szkołą w pobliżu centrum Cos Cob. I pamiętam wyraźnie pana Setona, jak przyjechał wiosną 1902 roku i zaprosił nas, starszych chłopców – a kiedy mówię starszych chłopców, w 1902 roku miałem dziesięć lat – abyśmy przyjechali do jego posiadłości na obóz.
Pamatuji si dobře, jak nás deset nebo dvanáct – někdo říká, že nás bylo sedmnáct, ale nemyslím si, že by nás bylo až tolik – vyrazilo na velikonoční prázdniny na pozemek pana Setona. Jasně si pamatuji, že nám bylo řečeno, ať sebou máme deku, abychom mohli spát tu noc ve stanu.	I remember very distinctly that we, about ten or twelve - some say it was seventeen, but I don't think it was quite that number - during our Easter vacation, we went up to Mr. Seton's property. I remember distinctly that we were told to bring along a blanket, so that we could sleep in a tent that night.	Pamiętam bardzo wyraźnie, że nas, około dziesięciu, dwunastu osób – niektórzy twierdzą, że było to siedemnaście, ale nie sądzę, żeby była to aż taka liczba – podczas naszych wakacji wielkanocnych pojechaliśmy do posiadłości pana Setona. Pamiętam dokładnie, że kazano nam zabrać ze sobą koc, abyśmy mogli tej nocy spać w namiocie.
Vzpomínám, jak jsme cestou skákali přes potok. Pamatuji, že byl plný vody. Bylo to brzy na jaře, na sklonku zimy, a když jsem přes něj skočil, tak mi spadla deka do potoka, takže jsem tu noc neměl na spaní žádnou přikrývku. Přesněji řečeno - žádnou suchou přikrývku. Vypomínám, jak nás pan Seton uložil ve stanu, a teď jsem použil špatné slovo, stan, protože ve skutečnosti to bylo indiánské týpí. Opravdové indiánské týpí, které Seton kdesi koupil od indiánů a postavil na tomto místě, kterému říkal Wyndygoul.	I remember as we went up we were jumping across the brook, and I remember distinctly that the brook was running full with the spring freshets in the early part of the year, the latter part of winter. I remember that my blanket dropped in the brook as I was jumping across, so that that night I had no blanket, no dry blanket, to sleep in. I remember that Mr. Seton had put up one tent, and I've used the wrong word, tent, because in reality it was an Indian tepee. And it was an original Indian tepee that Mr. Seton had bought somewhere from Indians and brought with him to his place, which he called Wyndygoul.	Pamiętam, że gdy szliśmy w górę, przeskakiwaliśmy przez potok i pamiętam wyraźnie, że na początku roku, pod koniec zimy, strumyk był pełen wiosennych wezbrań. Pamiętam, że mój koc spadł do strumyka, kiedy przez niego przeskakiwałem, więc tej nocy nie miałem żadnego koca, żadnego suchego koca, na którym mógłbym spać. Pamiętam, że pan Seton rozbił jeden namiot a teraz użyłem złego słowa namiot, bo tak naprawdę było to indiańskie tipi. Prawdziwe indiańskie tipi, które Seton kupił gdzieś od Indian i przywiózł ze sobą do swojego mieszkania, które nazywał Wyndygoul.
Vzpomínám si, že pan Seton měl zahradníka a správce své usedlosti, pana Johna Hansena. Pan John Hansen tam měl kousek stranou postavený malý stan – skutečný stan, nikoliv indiánské týpí – kde nám vařil. Jeho úkolem bylo mimo jiné také dávat na tu partu kluků, co tam dorazila v noci pozor. Pamatuji, že večer pan Hansen rozdělal u vchodu našeho stanu velký oheň, na místě které bylo upravené tak, abychom tam mohli mít otevřený oheň.	I remember that Mr. Seton had a gardener and a superintendent of his property, Mr. John Hansen. And Mr. John Hansen had a little tent - and that was a tent, not an Indian tepee - to one side, where he was to serve as cook. And he was to serve as watchman over the group of boys who were there. I remember that in the evening, Mr. Hansen built a large fire in front of our tent, in a place that had been cleared so that they could have an open fire there.	Pamiętam, że pan Seton miał ogrodnika i zarządcę swojej posiadłości, pana Johna Hansena. A pan John Hansen miał w pobliżu mały namiot – był namiot, a nie indiańskie tipi – był z boku, służył jako kuchnia. I miał on służyć jako stróż nad grupą chłopców, którzy tam byli. Pamiętam, że wieczorem pan Hansen rozpalił duże ognisko przed naszym namiotem, w miejscu, które zostało uprzątnięte, aby można było tam rozpalić ognisko.

Penny Bott

Bylo to u potoka, nebo nad místem, kde je dnes rybník?

Were you located near the stream, or up above where that pond is now?

Czy znajdowałiśće się w pobliżu strumienia, czy nad miejscem, gdzie dziś znajduje się staw?

Clark

Jo, jak říkáte, nad rybníkem.

Well, you've asked about the pond.

Tak. Więc pytaś się o staw.

Penny Bott

Můžete pokračovat.

You might as well tell me.

Możecie do mnie też o nim coś powiedzieć.

Clark

John Hansen byl nejenom náš strážce, ale také vykonavatel plánů pana Setona. Vybudoval cestu a stavěl i tu přehradu. Takže ten rybník a hráz nechal postavit teprve Seton. Předtím tam tekl jen potok. Náš tábor byl na levém břehu, nad rybníkem, když se díváte směrem k návrší, kde byl dům pana Setona. Ještě dnes, když tam zajdete, najdete malý plácek – ó, není to víc než čtyřicet čtverečních sáhů srovnané půdy. A to je to místo, kde byl ten první tábor a kde jsme měli ten první oheň, kolem kterého jsme seděli, když nám Seton vyprávěl ty příběhy.	Mr. John Hansen, not only was he a watchman for us, but he was the contractor for Mr. Seton. He had put in the road, and he had built the dam. So that the dam and the pond was built by Mr. Seton. Before that time it was just a flowing brook. And our camp was just to the left of that pond, as you face the upper part of Mr. Seton's property. If you go there today, you can see a little spot of ground - oh, it can't be more than forty square - that's leveled off. And on that little spot of ground was where Mr. Seton had the first camp, and had the first fire of which we sat around, and Mr. Seton told us stories.	Pan John Hansen był dla nas nie tylko stróżem, ale także wykonawcą dla pana Setona. Położył drogę i zbudował tamę. Zatem pan Seton kazał zbudować tamę na stawie. Wcześniej był to po prostu płynący strumyk. A nasz obóz znajdował się tuż na lewo od tego stawu, naprzeciwko górnej części posiadłości pana Setona. Jeśli dzisiaj tam pójdziecie, zobaczycie mały kawałek ziemi – och, nie może on mieć więcej niż czterdzieści metrów kwadratowych – który jest wyrównany. Na tym małym skrawku ziemi pan Seton miał pierwsze obozowisko i tam było teź pierwsze ognisko, wokół którego siedzieliśmy gdy pan Seton opowiadał nam historie.
Vzpomínám na tu první noc – všichni jsme byli kluci, co nikdy předtím v noci venku nespali – ó, co vám budu povídat, mohlo být tak deset večer, když se kdosi vzbudil, a spolu jsme ten oheň rozfoukali, pochopitelně jsem u toho nemohl chybět. Pan Seton už se vracel domů přes jezero, když zaslechl naše hulákání a zahlédl plápolající plameny. Tak se zas vrátil a poslal nás všechny zase spát zpět do týpí, ale tu noc už zůstal s námi, aby dohlédnul na to, abychom nezačali zase dělat neplechu, kterou bychom nejspíš jinak zase dělali.	I remember that that first night - we were all youngsters, and we'd never been out before - oh, what will I say, ten o'clock at night, someone got up, and perhaps I had a finger in the pie, and we started the fire up again. Mr. Seton had gone across the lake to where his personal home was, and he heard us jumping and hollering, and saw the flames coming up, from his home. So he came over and told us that we ought to all go back to our tepee, and we all ought to go back to sleep, and he stayed with us that first night so that we wouldn't get into little boys' mischief that was so prevalent for us to do.	Pamiętam, że tej pierwszej nocy – wszyscy byliśmy młodzi i nigdy wcześniej nie byliśmy poza domem – och, co powiem, o dziesiątej w nocy ktoś wstał i może miałem palec w cieście i ponownie rozpaliliśmy ogień. Pan Seton udał się za jezioro, gdzie znajdował się jego osobisty dom, i usłyszał, jak podskakiwaliśmy i wrzeszczeliśmy, oraz zobaczył płomienie wydobywające się z jego domu. Więc przyszedł i powiedział nam, że powinniśmy wszyscy wrócić do naszego tipi i wszyscy powinniśmy wrócić do snu, i został z nami tej pierwszej nocy, abyśmy nie wdali się w psikusy małych chłopców, które były tak powszechne, że to robimy.

Penny Bott

Ten oheň hořel celou noc?

Was the fire burning all night?

Czy ogień palił się przez całą noc?

Clark

Plameny pohasly, ale uhlíky žhnuly krásně po celou noc. Hořely na něm velká polena, takže je jasné, že ho bylo potřeba hlídat celou noc. Ale byl tam s námi, a tak jsme spali, nebo jsme se o to alespoň snažili. I když slovo spánek se snad ani nedá použít. Myslím, že mohu říct, že jsme byli prakticky vzhůru celou noc; spát se nám moc nechtělo. Byl to náš první tábor a my byli první chlapci, které pan Seton měl na svém tábořišti zvaném Wyndygoul.

The flames died down, but the coals were bright pretty much all night long. They were the large logs that had been put on, and so of course they held the fire during the night. But he stayed with us and so we slept - as much as we did sleep. I shouldn't use the word slept. I guess I should have said we stayed all night; we didn't do very much sleeping. But that was the first camp, and we were the first boys who Mr. Seton had on his place called Wyndygoul.

Płomienie przygasły, ale węgle świeciły jasno przez całą noc. Były to duże polana, które ułożono, więc oczywiście podtrzymywały ogień w nocy. Ale został z nami i tak spaliśmy – tyle, ile spaliśmy. Nie powinienem używać słowa spał. Chyba powinienem był powiedzieć, że zostaliśmy na całą noc; nie spaliśmy zbyt wiele. Ale to był pierwszy obóz i byliśmy pierwszymi chłopcami, których pan Seton miał u siebie o imieniu Wyndygoul.

Penny Bott

Teď mi dovolte, abych se vás zeptal. Když přišel do školy, aby poznal chlapce co mu počmárali bránu, udělat vstřícný krok k budoucímu přátelství. Co vám říkal o tom táboření? Jakým kouzlem vás přiměl abyste přišli?

Now, let me ask you this. When he came to the school to get acquainted with the youngsters who had been painting his gate, and perhaps to make overtures of friendship to them, what did he tell you about this campout? What was the particular magic that made you people go?

Teraz pozwól, że cię o to zapytam. Kiedy przyszedł do szkoły, aby zapoznać się z młodzieżą, która malowała jego bramę i być może zasugerować im przyjaźń, co wam powiedział o tym obozie? Jaka była szczególna magia, która sprawiła, że odeszliście?

Clark

Ó, vyprávěl nám skvělé příběhy o Indiánech. A mějte prosím na paměti, že pan Seton byl tehdy mladý muž. Mějte na paměti, že to byl impozantní muž. Nevím kolik měřil přesně, ale určitě měl přes šest stop, a byl silná osobnost. Také vemte v úvahu, že byl vynikajícím vypravěčem. A tak tedy, když nám vyprávěl příběhy o Indiánech jako spolu bojovali, jak se skalpovali a proč, běhal mráz po zádech. A tak když hovořil, upoutal naši pozornost. Ovšem to nebylo jen o tom, že by nás zaujal. Byli jsme uchváceni tím co nám povídal. Ó, to byl úžasný zážitek.	Oh, he told us wonderful stories about the Indians. And please keep in mind that Mr. Seton was a young man then. Please keep in mind that Mr. Seton was a big man. I don't know his exact dimensions, but I'm sure it was over six feet, and he was a strong individual. Please keep in mind that he was a famous speaker. And so here, when he told us stories about the Indians fighting against one another and scalping one another, why, the chills just ran up and down your back. And when he told us stories, everybody paid attention. Not only paid attention, but we were just entranced with his talking. Oh, we had a wonderful experience.	Och, opowiadał nam wspaniałe historie o Indianach. I proszę pamiętać, że pan Seton był wtedy młodym mężczyzną. Należy pamiętać, że był to imponujący mężczyzna. Nie wiem dokładnie, ile miał wzrostu, ale z pewnością miał ponad sześć stóp wzrostu i był silną osobowością. Weź również pod uwagę, że był doskonałym gawędziarzem. I tak, kiedy opowiadał nam historie o tym, jak Indianie walczyli, jak się skalpowali i dlaczego, przeszły nas ciarki po plecach. Kiedy więc zaczął mówić, przykuł naszą uwagę. Ale nie tylko dlatego był dla nas interesujący. Byliśmy zafascynowani tym, co nam mówił. Och, to było wspaniałe przeżycie.
Ti co nikdy nepoznali pana Setona, nepochopí jak strhující osobností byl. Zkrátka přitáhnul si pozornost publika a pak už si ji držel… Nikdo nepobíhal kolem, nikdo neodcházel, nikdo si nepodpíral hlavu, nikdo nedutal. Naše pozornost byla plně soustředěná na pana Setona když hovořil.	To those who have never met Mr. Seton, they can't understand what a dynamic man he was. He just would hold an audience and just keep them without… Nobody ran around, nobody left, nobody turned their heads, nobody spoke. We just paid attention to Mr. Seton when he spoke.	"Ci, którzy nigdy nie spotkali pana Setona, nie zrozumieją, jaką był urzekającą osobowością. Krótko mówiąc, przyciągnął uwagę publiczności, a potem ją trzymał... Nikt nie biegał, nikt nie wychodził, nikt nie podpierał głowy, nikt się nie dąsał. Kiedy mówił, nasza uwaga była całkowicie skupiona na panu Setonie.

Penny Bott

Řekl vám, “Teď jste Indiáni, a tohle jsou ty ideály, kterých se drželi. A tohle je ten správný život, který vedli. Chcete si ho také vyzkoušet?” Bylo to něco v tom smyslu?

Did he tell you, '“Now here are the Indians, and these were the ideals that they held up, and this was the healthy life they lived. Now do you want to try it?“ Was it that kind of thing?

Czy powiedział wam: „Oto teraz są Indianie i trzymali się takich ideałów i prowadzili zdrowe życie? Czy teraz chcecie tego spróbować?” Czy to było coś w tym rodzaju?

Clark

Jo, to bylo to co dělal. Neponižoval Indiány. Ne, ne, ne. Vyprávěl o Indiánech jako o výjimečných osobnostech; lidech co, jak on říkal, své životy žili venku. Co žili své životy jeden pro druhého. Ve slovech co říkal o Indiánech nebyl ani náznak špatnosti. Byli to jen lidé co žili venku po celý svůj život.	That was the kind of thing he did. He didn't belittle the Indians. No, no, no. He spoke of the Indians as outstanding individuals; people who, as you have said, just devoted their life to outdoors. Just devoted their life to one another. Nothing was wrong, in his vocabulary, with the lndians. They were just the outstanding people, all the way through.	Tak, to właśnie zrobił. Nie lekceważył Indian. Nie, nie, nie. Mówił o Indianinach jako o wyjątkowych osobowościach; ludzie, którzy, jak powiedziałaś, po prostu żyli na zewnątrz. Dla siebie nawzajem. W słowach, które wypowiedział na temat Indian, nie było nawet cienia złośliwości. Byli to po prostu ludzie, którzy całe życie żyli poza domem.
A když vyprávěl své úžasné příběhy, některé z nich můžete číst v jeho raných knihách. A tady on byl skvělý velký muž, u vysoko planoucího ohně, a my všichni chlapci co seděli kolem, a on vyprávěl ty příběhy, při kterých běhal mráz po zádech. To byla nejúžasnější zkušenost, jakou by mohl kterýkoliv chlapec zažít. A pak nejdůležitější co nám vyprávěl bylo o fér hře, prosté lží. Shlížel dolů na jednotlivce pokud neříkal pravdu, i když to byla jen malá lež. Byli jsme vedeni k tomu, abych vždy říkali pravdu.	And then he told us wonderful stories, some of the stories that you can read in his early books. He told us those stories. And here he was, this great big man, with a fire burning high, and we boys all sitting around, and he telling those stories, while the chills just ran up and down our backs with that kind of thing. It was the greatest experience that any boy anywhere could ever possibly have had. And then the outstanding thing that he told us was about fair play, about never lying. He looked down on an individual if you told a falsehood, even if it was just a minor falsehood. We were taught always to tell the truth.	A potem opowiedział nam wspaniałe historie, niektóre z nich, które można przeczytać w jego wczesnych książkach. Opowiadał nam te historie. I oto on, ten wielki, wielki mężczyzna, z ogniem płonącym wysoko, a my, chłopcy, siedzimy wokół i on opowiada te historie, podczas gdy dreszcze przebiegają nam po plecach, gdy słuchamy tego typu rzeczy. Było to najwspanialsze przeżycie, jakiego mógł doświadczyć jakikolwiek chłopiec na świecie. A potem niezwykła rzecz, którą nam powiedział, dotyczyła zasad fair play i tego, aby nigdy nie kłamać. Patrzył z góry na osobę, jeśli powiedziałeś kłamstwo, nawet jeśli było to drobne kłamstwo. Nauczono nas zawsze mówić prawdę.
A pak, když se první tábor chýlil ke konci, se nás zeptal jestli se vrátíme zpět tábořit v létě. To byl ten první tábor… Dorazili jsme v sobotu, zůstali přes noc a v neděli vyrazili domů. A pak nás pozval abychom přišli v létě.	And then, as the first camp group drew to a close, he asked us to come back to camp in the summer. The first camp was just… We came up on a Saturday, we stayed over one night, and we went home Sunday. And then he invited us to come up in the summer.	A potem, gdy pierwsza obóz dobiegał końca, zapytał nas, czy latem wrócimy na obóz. To był po prostu pierwszy obóz… Przyjechaliśmy w sobotę, zostaliśmy na jedną noc, a do domu wróciliśmy w niedzielę. A potem zaprosił nas, żebyśmy przyjechali latem.
No, takže to bylo, když jsme tábořili znovu, v létě. To už měl připravené plány co budeme dělat. Rádi bychom plavali přes jezero. Přeplavat přes jezero, to bylo, no 100 yardů určitě. A pak on nám nenasadil do našich myslí jenom smysl pro férovou hru, ale také to jak jsme soutěžili mezi sebou. Takže my běhali závody, za které jsme mohli získat takzvané coupy. Coup, to bylo pero, pero které jsme si mohli dát do vlasů,, nebo na palici, a pokud jste byl opravdu dobrý, tak na horní části pera byl umístěn malý střapeček z bílé nitě, a to byl velký coup. A tak jsme se učili…	Well, that's when we came up, in the summer. Then he had plans made up for what we were to do. We would swim across the lake. The swim across the lake was about, oh, a hundred yards, perhaps. And then he installed in our mind not only fair play, but in when we had competition one with another. So we ran races for which we got what he called a coup. A coup was a feather, a feather that we could put in our hair, or stick up, and if you did particularly good, on the upper part of the feather was a little white thread that he had put on, and that was a grand coup. And so we were taught…	Cóż, wtedy przyjechaliśmy, latem. Potem ułożył plany dotyczące tego, co mieliśmy zrobić. Przepłynęlibyśmy jezioro. Do przepłynięcia jeziora było jakieś, och, może sto jardów. A potem wpoił nam w pamięć nie tylko zasady fair play, ale także sytuacje, w których rywalizowaliśmy między sobą. Organizowaliśmy więc wyścigi, podczas których doszło do czegoś, co nazwał zamachem stanu. Zamach stanu był piórkiem, piórkiem, które mogliśmy włożyć we włosy lub wpiąć, a jeśli poszło nam szczególnie dobrze, w górnej części pióra znajdowała się mała biała nitka, którą on założył, i to było wielkie wspaniały wyczyn. I tak nas uczono…

Penny Bott

To je indiánské slovo?

That's an Indian term?

To jest jakieś indiańskie określenie?

Clark

Jo to je indiánský coup ("Kúp"). C-o-u-p, tak se to tuším hláskuje.

That's an Indian coup. C-o-u-p, I think it's spelled.

To jest indiański coup. Mam za to, że w angielskim jest pisane C-o-u-p.

Penny Bott

Indiáni to dělali také tak? Také museli soutěžiy aby získali pera?

Did the Indians do this, too? Did they have contests and win feathers?

Czy Indianie też tak robili? Czy organizowali konkursy i zdobywali pióra?

Clark

Ó ano. Ano, indiáni to dělali také tak. Vůdcem byl ten kdo měl největší počet coupů.	Oh, yes. Yes, the Indians did do that. The leader was he who had the greatest number of coups.	Och, tak. S pewnością to Indianie robili. Liderem był ten, który miał największą liczbę coupów.
A pak vyznačil na své příjezdové cestě vzdálenost sta yardů, a my závodili na sto yardů, a pak jsme měli dvacet dva závodů. A kolem jezera, kolem části jezera, která byla dlouhá jednu míli, a takové věci. On měl v to léto vymyšlené věci, se kterými začal na jaře a my měli nádherný čas.	And then he had marked out on his driveway a distance of a hundred yards, and we had races for the hundred yards, and then we had the two-twenty races. And around the lake, around part of the lake, was supposed to be a mile, and we had mile races, and that kind of thing. He had developed, in the summer, the things that he had just started in the spring, and we had a wonderful time.	Potem wytyczył na swoim podjeździe dystans stu yardów i robiliśmy wyścigi na sto yardów. I odbyło się dwadzieścia dwa wyścigów. A wyścigi na jedną milę organizowaliśmy podobne, wokół jeziora, przez część co miała jedną milę. Latem rozwinął to, co zaczął wiosną, i świetnie się bawiliśmy.
A pak, v následujícím roce nás poznal znovu, a tak se stalo, že přišli všichni chlapci z Cos Cobu. A tak pan Seton usoudil, že by bylo dobré abychom měli svůj kmen, a tak ho nazval kmen Sinawoyských indiánů, a bylo to. A my volili, ne prezidenta ale náčelníka. A měli jsme malý poklad, abychom mohli nakupovat drobnosti. Už nevím kolik to bylo, ale každý přispěl deset centů, nebo tak něco. A osobam která byla pokladníkem byla strážcem wampumu. A ten kdo byl nejrychlejším běžcem byl nazýván šampiónem míle.	And then the next year, he invited us to come back again, and then it grew, and all the Cos Cob boys came. And then Mr. Seton thought it would be well if he had a tribe, and so he called us the Sinawoy tribe of Indians, and things were done. We elected, not a person to be president, we elected a person to be chief. And we had a small treasury to buy little things. I don't know what it was, perhaps we each put in ten cents or something of that kind. And that person who was the treasurer was a wampum keeper. And then he who was the fastest runner, he became the champion miler.	A potem w następnym roku zaprosił nas ponownie, i wszystko się dalej rozrosło i przyszli wszyscy chłopcy z Cos Cob. A potem pan Seton pomyślał, że byłoby dobrze, gdybyśmy utworzyli sczep, więc nazwał nas sczepem Indian Sinawoy i takk wszystko zostało załatwione. Wybraliśmy nie osobę na prezydenta, wybraliśmy osobę na wodza. I mieliśmy małą skarbonkę, żeby kupić małe rzeczy. Nie wiem, co to było, może każdy z nas wrzucił po dziesięć centów lub coś w tym rodzaju. A ta osoba, która była skarbnikiem, była strażnikiem wampumów. A potem ten, który był najszybszym biegaczem, był stał się szampionem w biegu na milę.
A pak měl další hru, co nás vždy skvěle zabavila, my ji opravdu milovali. Měl pytel, obyčejný pytel na mouku vycpaný senem na kterém bylo nakresleno srdce. Jeden chlapec byl zvolen, aby byl jelenem. Vzal ten pytel aby ho nesl, a pak dostal desetiminutový náskok. Nejdřív použil pan Seton útržků papíru, které raněný jelen trousil po stezce. A o deset minut později vyrazili na stezku lovci, aby je následovali. Jo, rozvinul to do mnoha zajímavých věcí.	And then he had another game that always greatly interested us, and we just loved to be in it. He had a bag, just an ordinary feed bag filled with hay; and on the side of the feed bag filled with hay was drawn a heart. And one boy was elected to be the deer. He would take this bag and carry it, and he was given a ten-minute head start. First Mr. Seton cut up paper, and the deer would take along the paper and leave a trail. And then ten minutes later, the hunters would follow the trail. Well, it developed into many interesting things.	A potem przedstawil nam inną grę, która zawsze nas bardzo interesowała i po prostu uwielbialiśmy w nią grać. Miał torbę, zwykłą torbę na paszę wypełnioną sianem; a na boku worka wypełnionego sianem narysowano serce. I jeden chłopiec został wybrany na jelenia. Wziął tę torbę i niósł ją, i miał dziesięć minut przewagi. Najpierw pan Seton ciął papier, a jeleń zabierał go ze sobą i zostawiał ślad. A dziesięć minut później myśliwi podążą tropem. Cóż, rozwinęło się w wiele interesujących rzeczy.

Penny Bott

Jak jste chytali jelena?

How did you catch the deer?

Jak złapałiście jelenia?

Clark

K tomu se dostaneme.

I'll get to that.

Dojdę do tego.

Penny Bott

Aha, ok.

Oh, okay.

O tak, okej.

Clark

Jelen pak popošel ještě o kousek dál od této papírové stopy, ale pan Seton si uvědomil, že udělal chybu, protože jednou z věcí, které nás učil bylo, abychom nenechávali válet papíry kolem sebe a nedělali nepořádek v lese. Takže vzal jeden pár starých bot, a udělal dvě malé železné formy, které dělaly otisky podobné jelení stopě, které připevnil k podrážkám těch bot. A tak si ten, kdo byl zvolen za jelena nazul tyhle boty, vyrazil a zanechával za sebou stopu, kterou jsme sledovali. No, užili jsme si u toho co dělal hodně zábavy. Například dokud ještě používal jako stopu papírky, a šel kolem potoka, zaletěl jeden z nich do vody, která ho pochopitelně odnesla. Sazmozřejmě, že jsme tím pádem stopu ztratili.

The deer would go along and leave this trail of paper. But then Mr. Seton immediately saw where he'd made a mistake, because one of the things that he'd taught us to do was not to violate and leave paper or leave things around in the woods. So then he got an old pair of shoes, and he had a blacksmith make a little iron form that resembled the deer track, and fastened it onto the bottom of the shoes. And so the deer, he who was elected to be the deer, would put on these shoes, after the first couple of days, and then he'd run, and we'd have to follow the tracks. Well, we had all kinds of funny things that we would do. For instance, when we had the paper, the first time, to be the track, he who was the deer would take the paper along to a brook, and he'd leave the paper up to the brook. And then he'd throw the paper into the brook, and it would flow down, and of course in that way the deer tracks would be lost.

Jeleń poszedł dalej i zostawił ten ślad papieru. Ale wtedy pan Seton odrazu zrozumiał, gdzie popełnił błąd, ponieważ jedną z rzeczy, których nas nauczył, było nie naruszanie zasad i nie zostawiać papierów ani innych rzeczy w lesie. Więc kupił starą parę butów i zlecił kowalowi wykonanie małej żelaznej formy przypominającej ślad jelenia i przymocowanie jej do podeszwy butów. I tak jeleń, który został wybrany na jelenia, zakładał te buty po pierwszych kilku dniach, a potem biegł, a my musieliśmy podążać za śladami. Cóż, mieliśmy mnóstwo zabawnych rzeczy, które robiliśmy. Na przykład, kiedy po raz pierwszy mieliśmy kawałki gazety jako ślady, ten, który był jeleniem, zabierał gazetę nad strumyk i zostawiał ją nad strumykiem. I potem wrzucał gazetę do strumyka, a ona spływała i oczywiście w ten sposób znikały ślady jelenia.

Penny Bott

Chytrý jelen!

Clever deer!

Mądry jeleń!

Clark

Jasně. A pak to samé udělal, když se začaly používat ty boty. Jelen vyrazil na místo, kde byla spousta kamení, a že jich bylo… Bylo to kamenitý svah, který se táhnul až k Wyndygoulu. A stopa byla ztracena. No a pak, šest, osm, deset chlapců co mělo jít na lov, vyrazilo po stopě a ten kdo byl jelenem měl za úkol ukrýt ten pytel, nejlépe někde do křoví, tak, aby byl vidět ze stopy tou částí, kde bylo namalované to srdce. A pak měl jít někam stranou a schovat se. A tak lovci sledovali stopu, zpočátku ty papírky, a později skutečnou, až šli po ní, dokud někdo z nich nezahlédl jelena a nevykřiknul ”Jelen!”	Sure. And then the same thing would happen when we put these shoes on. The deer would go to a place where there was a lot of rocks where there'd be no… You'd get on a hillside where there were a lot of rocks, and there were plenty of rocks up in Wyndygoul. The trail would be lost. Well, then the six or eight or ten boys who were the hunters would follow the trail, and he who was the deer would hide that bag, oh, perhaps in a bush somewhere, with the part that showed the heart toward the track, and then he who was the deer, he would go off and hide. And so it was up to the hunters to follow the track, follow the paper at first, follow the tracks in the ground, until they came to where one person would see the deer, and he'd call out ”Deer.”	Oczywiście. A potem to samo stanie się, gdy założymy te buty. Jeleń szedł do miejsca, gdzie było dużo skał, gdzie nie byłoby ich… Dotarłbyś na zbocze wzgórza, gdzie było dużo skał, a w Wyndygoul było ich mnóstwo. Szlak zostałby utracony. Cóż, wtedy sześciu, ośmiu lub dziesięciu chłopców, którzy byli myśliwymi, poszłoby tropem, a on, który był jeleniem, ukryłby tę torbę, och, może gdzieś w krzakach, tą częścią, która wskazywała serce w kierunku śladu, i wtedy on, który był jeleniem, odchodził i ukrywał się. I tak do myśliwych należało podążanie tropem, najpierw podążanie za papierem, potem za śladami w ziemi, aż dotarli do miejsca, w którym jedna osoba zobaczyła jelenia, a on zawołał „Jeleń”.
A pak, když vykřiknul „Jelen!”, se všichni sešli na místě kde stál, Seton jim rozdal luky a šípy, a mohli začít střílet na jelena. Myslím, že každý měl jednu, nebo dvě rány, ale jistý si tím nejsem. Pokud nikdo nezasáhnul jelena do srdce, jelen uniknul a hra začala znovu. Pokud však někdo z nich srdce zasáhnul, byl jelen zabit a chlapec, který představoval toho jelena, jako by byl „mrtvý”. To bylo pro něj hrozné. Znamenalo to, že po zbytek táboření nesměl zúčastnit žádné hry. A měl za úkol uklízet tábořiště. Byl zkrátka mrtvý. Nemohl hrát, nemohl jít pryč, nemohl dělat nic. Směl být jenom, jak bychom dnes řekli, správcem tábořiště. Uklízet, nosit dřevo, rozdělávat ráno oheň, a takové věci.	And when he called out ”Deer,” that would be the place where Mr. Seton would provide bows and arrows and where the hunters would try to shoot the deer. And I think each one would have one or two shots, or something of that kind. If they didn't hit the deer in the heart, then the deer escaped, and the game was played over again. If the deer was shot in the heart, then the deer was killed, and in theory, the boy who had been the deer, he was dead. Now that was a terrible thing for that individual. That individual, for the rest of the camp, found, unless he was excused, he could not play in any of the games. He had to clean up the camp. He was dead. He couldn't play in the games. He couldn't run. He couldn't do anything. All he was, in language of today, was the janitor for the camp. He had to clean it up, and get the firewood, and make the fire, and all that kind of thing.	A kiedy zawołał „Jeleń”, było to miejsce, gdzie pan Seton dostarczał łuki i strzały, a myśliwi próbowali zastrzelić jelenia. I myślę, że każdy z nich miałby jeden lub dwa strzały lub coś w tym rodzaju. Jeśli nie trafili jelenia w serce, jeleń uciekł i gra toczyła się od nowa. Jeśli jeleń został postrzelony w serce, jeleń został zabity i teoretycznie chłopiec, który był jeleniem, był martwy. To była straszna rzecz dla tej osoby. Osoba ta, w pozostałej części obozu, stwierdziła, że o ile nie została usprawiedliwiona, nie może grać w żadnym meczu. Musiał posprzątać obóz. Był martwy. Nie mógł grać w meczach. Nie mógł biegać. Nie mógł nic zrobić. W dzisiejszym języku był tylko woźnym w obozie. Musiał to posprzątać, zdobyć drewno na opał, rozpalić ogień i tak dalej.

Penny Bott

Celý víkend?

For all week?

Przez cały tydzień?

Clark

Dokud nebyl vystřídán. No a v noci zapálil pan Seton velkou plápolající hranici, my seděli kolem ní, a pan Seton nám vyprávěl všechny ty skvělé příběhy.

Until he was excused. Now, at night time, Mr. Seton would have a big roaring bonfire, and we'd sit around this bonfire, and Mr. Seton would tell us all great stories.

Dopóki nie został przeprosiny. Teraz w nocy pan Seton rozpalał wielkie, huczące ognisko, a my siadaliśmy wokół tego ogniska, a pan Seton opowiadał nam wszystkie wspaniałe historie.

Penny Bott

On tomu říkal powwow, nebo tak…

Did he call this a powwow, or did he…

Czy on nazwał to powwow, czy…

Clark

Powwow, Indiánské powwow. Seděli jsme kolem ohně a on nám vyprávěl příběhy o nádherném jelenovi, kterého dnes viděl, jak se mu schoval, jak mu uniknul a žádný lovec toho krásného jelena nechytil. A tady máte toho pana Setona, proto má indiánské jméno, kterí bylo Černý vlk. A tady byl, ten ohromný vysoký muž, co nám vyprávěl ty úžasné příběhy. A je čirá pravda, když vám teď říkam, že nám běhal mráz po zádech vzrušením, když nám ty příběhy vyprávěl.

Powwow, Indian powwow. We'd sit around, and he would tell us stories about the wonderful deer that went today, and how he hid away, and how he got away, and no hunter would catch that deer, he was such a wonderful deer. And here you had this Mr. Seton, and, by the way, his Indian name was Black Wolf. And here he was, this great big man, telling us these wonderful stories. And I'm telling you the truth when I say that pimples just ran up and down our backs, with him telling those stories.

Powwow, indiańskie powwow. Siedzieliśmy, a on opowiadał nam historie o cudownym jeleniu, który dzisiaj odszedł, o tym, jak się ukrył i jak uciekł, a żaden myśliwy nie złapał tego jelenia, był takim wspaniałym jeleniem. A tu był pan Seton, a tak na marginesie, jego indiańskie imię brzmiało Czarny Wilk. I oto on, ten wielki, wielki mężczyzna, opowiadający nam te wspaniałe historie. I mówię prawdę, kiedy mówię, że pryszcze po prostu schodziły nam po plecach, jak on opowiadał te historie.

Penny Bott

To věřím.

I believe it.

Wierzę w to.

Clark

A pak řekl že tenhle indán je mrtvý. Zemřel, chlapec, který minul jelena a podobně. Zkrátka, byl mrtvý. Takže chlapec, který nesl pytel co představoval jelena, byl mrtvý, protože byl jelen zastřelen. A pak se několik chlapců sebralo, aby jej přinesli a položili na zem před pana Setona, a ten chlapec dělal mrtvého.	And then he would say that this Indian was dead. He's dead, the boy who had missed the deer, and things of that kind. Well, he was dead. Or the boy who carried the bag, and the bag had been shot, he was dead. And so a couple of the boys would go out and carry him in, and put him down on the ground in front of Mr. Seton, and he was dead.	A potem mówił, że ten Indianin nie żyje. Nie żyje, chłopiec, który tęsknił za jeleniem rzeczy w tym sęsie. Cóż tam, był martwy. Albo chłopiec, który niósł torbę, a torba została postrzelona, nie żył. I tak kilku chłopców wyszło, zaniosło go do środka i położyło na ziemi przed panem Setonem, a on nie żył.
A pan Seton pak řekl, ”Dobrá, takže my teď budeme hlasovat, a uvidíme, zdali se nám ho podaří zase přivést k životu. Kdo všechno chce, aby znovu žil, a co má pro to udělat?” A jednou z takových věcí co musel udělat, bylo například to, že se osm nebo deset z chlapců postavilo s rozkročenýma nohama za sebe a chlapec, který byl zastřeleným jelenem pod nimi musel proběhnout po čtyřech, až na konec řady. No a představte si jak asi dopadl. Každý, z nich ho mohl při tom plácnout přes zadek – to byl jeho trest. Ale jakmile si to odbyl, byl zase živý a následující den mohl znovu zkusit štěstí jako jelen nebo jako jeden z lovců.	And Mr. Seton would then say, ”Well, now we will vote and see whether we'll bring him back to life or not. All those who want to bring him back to life, what can we do to bring him back to life?” And so one of the things that we would do, eight or ten of us would stand in a line with our legs apart, and he who was the dead deer would have to go through our legs. And you can imagine the rear end of the boy going through. Everyone would whack him on that rear end as he went through, and that was his penalty. And something like that was done, and so then, the next day, he was alive again, and he could be the deer again, or he could be one of the hunters again.	A pan Seton mówił wtedy: „No cóż, teraz będziemy głosować i zobaczymy, czy przywrócimy go do życia, czy nie. Wszyscy, którzy chcą go przywrócić do życia, co możemy zrobić, aby go przywrócić do życia?” I tak, jedną z rzeczy, które robiliśmy, było to, że ośmiu lub dziesięciu z nas stało w szeregu z rozstawionymi nogami, a ten, który był martwym jeleniem, musiał przejść przez nasze nogi. I możesz sobie wyobrazić tył chłopca, przez który przechodzi. Gdy przechodził, wszyscy uderzali go w tył i to była jego kara. I coś takiego zostało zrobione, i tak następnego dnia znów ożył i mógł znowu być jeleniem, albo znowu mógł być jednym z myśliwych.

Penny Bott

A jak se cítil takový jelen?

How was he picked to be deer?

Jak został wybrany na jelenia?

Clark

No, byla to čest být jelenem. Každý z nás po tom toužil, and pan Seton jelena vybíral vždy tak, aby každý z nás dostal svou šanci být jelenem, a tak to bylo i u dalších věcí. Ale v ty noci, a to je důležité, z nás pan Seton udělal to co jsme byli, držet se pravdy a nikdy nelhat. To byla jedna ze základních věcí. Dejme tomu, že jsme spolu závodili a vy jste doběhnul jako první, ale já jsem běžel hned vedle vás a tak bych o sobě prohlásil, že jsem také vítěz. Jenže vítěz závodu mohl být jen jeden a tak každý musel umět sám posoudit, kdo z nás dvou zvítězil.	Well, it was an honor to be the deer, and we all wanted to be the deer, and Mr. Seton would change around so we would all have a chance to be the deer, and that kind of thing. But at night time, and this is the serious part of Mr. Seton teaching us what we were, we were taught never to tell a lie. Never to tell a lie. That was one of the fundamental things. Suppose we ran a race, and you were the winner in the race, and I kind of fought with you and said I was right alongside of you, I was one of the winners, too. But somebody had to win the race, and everybody had to come to a conclusion as to who that person was.	No jak powiedzieć, to był zaszczyt być jeleniem i wszyscy chcieliśmy być jeleniem, a pan Seton zmieniał się, abyśmy wszyscy mieli szansę być jeleniem i tym podobne. Ale w nocy i to jest najważniejsza część nauczania pana Setona, kim jesteśmy, uczono nas, że nigdy nie kłamiemy. Nigdy nie kłam. To była jedna z „najważniejszych” rzeczy. Załóżmy, że uczestniczyliśmy w wyścigu i ty zostałeś zwycięzcą wyścigu, a ja w pewnym sensie walczyłem z tobą i powiedziałem, że jestem obok ciebie, ja też byłem jednym ze zwycięzców. Ktoś jednak musiał wygrać wyścig i wszyscy musieli dojść do wniosku, kim jest ta osoba.
Další věc byla poctivost ve všem co jsme dělali. Ať už jste se rozhodl udělat cokoliv, měl byste to vždy udělat nejlépe jak umíte. Díky jeho tréningu jsme získali to nejlepší vzdělání, jakého se může dospívajícím chlapcům dostat. Vše co nás učil, bylo na založeno na těch nejušlechtilejších principech a té nejlepší cestě po které jsme mohli jít.	And then the second thing was fairness in all your activities. Whatever you were chosen to do, you should do it to the very best. With his training, we got the very best training that boys in the teen-age years could possibly have had. Everything that he taught us was on the highest ground of principle all the way through.	A drugą rzeczą była uczciwość we wszystkich twoich działaniach. Do czegokolwiek zostałeś wybrany, powinieneś robić to najlepiej jak potrafisz. Dzięki jego szkoleniu otrzymaliśmy najlepszy trening, jaki mogli mieć chłopcy w wieku nastoletnim. Wszystko, czego nas uczył, przez cały czas opierało się na najwyższych podstawach zasad.

Penny Bott

Kolik bylo těm chlapců, co přišli v těch prvních třech letech?

What were the ages of the boys who came those first three years?

W jakim wieku byli chłopcy, którzy przyszli w ciągu pierwszych trzech lat?

Clark

Kolik jim bylo? No, mně bylo deset, a několik chlapců bylo o něco starších než já, ale byli tam i chlapci mladší než já. Řekněme tedy že od osmi do dvanácti, třinácti až čtrnácti.	What were the ages? Well, my age was ten, and there were a few boys who were a little bit older than I, and there were a few boys who were a little bit younger. I would say from eight to twelve or thirteen or fourteen.	Jakiego wieku? No, ja miałem dziesięć lat i było tam kilku chłopców, którzy byli ode mnie trochę starsi, i było kilku chłopców, którzy byli trochę młodsi. Powiedziałbym, że od ósmego do dwunastego, trzynastego lub czternastego.
A my si zvolili náčelníka kmene. Byli jsme totiž kmen. A ne nějaká tlupa chlapců. Byli jsme kmen s náčelníkem, a to byl jeden z nás, kterého jsme si zvolili. Vzpomínám si, že se jmenoval Harold Ferris. Byl o něco starší než já, velký a silný chlapec. Ideální kluk v každém smyslu slova. To on byl prvním náčelníkem kmene. Ale všechno co nás pak Seton učil, po celý ten čas co jsme s ním měli do činění, když se na to zpětně dívám, s odstupem těch let, mělo za cíl vychovat z nás dobré mladé muže, v tom nejlepším slova smyslu. A i když to pro nás byla doba her, ve skutečnosti nás naučil ty správné věci pro život. No, takže to bylo v roce 1902. V roce 1903 jsme měli další tábor a v roce 1903…	And we chose a chief of our tribe. We were a tribe. We weren't just a group of boys. We were a tribe with a chief, and we chose the person who was to be the chief. I remember a boy by the name of Harold Ferris, who was a little older than I was, and a big strong boy, an ideal boy in every sense of the word. He was the first chief of the tribe, the first chief that the tribe had. But everything that Mr. Seton taught us had something to do with, as I look back on it now, and as I've looked back on it for years, the development of fine young men, in every sense of the word. While we were having a good time, in reality he was teaching us the proper things in life. Well, that was in 1902; and in 1903 we had another camp, and in 1903…	I wybraliśmy wodza naszego szczepu. Byliśmy szczep. Nie byliśmy tylko grupą chłopców. Byliśmy szczepem mającym wodza i wybraliśmy osobę, która miała być wodzem. Pamiętam chłopca o imieniu Harold Ferris, który był trochę starszy ode mnie. Duży, silny chłopiec, idealny chłopiec w każdym znaczeniu tego słowa. Był pierwszym wodzem szczepu, pierwszym wodzem, jakiego miał ten sczep. Ale wszystko, czego nauczył nas pan Seton, miało coś wspólnego, gdy patrzę na to teraz i gdy patrzę wstecz przez lata, z rozwojem wspaniałych młodych mężczyzn, w każdym znaczeniu tego słowa. Podczas gdy my dobrze się bawiliśmy, w rzeczywistości on uczył nas tego, co właściwe w życiu. Cóż, to było w 1902 roku; i w 1903 mieliśmy kolejny obóz, a w 1903…

Penny Bott

Stále na Wyndygoulu?

At Wyndygoul?

W Wyndygoulu?

Clark

Na Wyndygoulu. Všechno to bylo na tom samém místě. Jenom byl postaven jiný stan. A jeho správce pro něj srovnal trochu větší plácek.

At Wyndygoul. All these were in the same ground. They had put up another tent. His men on the property had leveled off a little greater piece.

W Wyndygoulu. Wszystko to znajdowało się na tym samym terenie. Rozbili kolejny namiot. Jego ludzie na posiadłości wyrównali nieco większy wynik.

Penny Bott

Platili jste za to nějak?

Did you have to pay for this?

Czy musiałeś za to zapłacić?

Clark

Ó ne, neplatilo se nic. Kdepak, ne. Neplatily se žáné poplatky.

Oh, no, there was no charge. No, no, there was no charge.

O nie, nie było żadnych opłat. Nie, nie, nie było żadnych opłat.

Penny Bott

A to jste dostávali také jídlo?

Did he provide the food, too?

Czy on też zapewnił jedzenie?

Clark

Jídlo nám také dodával. Každý jsme si sebou měli něco přinést, a tak jsme to dali dohromady, ale ve skutečnosti nám toho stejně nejvíc dodal pan Seton.	He provided the food. We were each supposed to bring up one thing, and we did bring along something, but in reality the greatest amount was supplied by Mr. Seton.	Zapewnił jedzenie. Każdy z nas miał przynieść po jednej rzeczy i coś ze sobą przyniósł, ale tak naprawdę najwięcej dostarczył pan Seton.
V tom druhém roce se tábor rozrostl. Přibyla skupina chlapců z Greenwiche která se o nás doslechla. Už víte, že ti první chlapci byli z Cos Cobu a skupina chlapců z Greenwiche k panu Setonovi přišla později. Tím to bylo všechno ještě zajímavější, protože soutěžili chlapci z Greenwiche proti chlapcům z Cos Cobu, takže ve všem co jsme dělali jsme měli konkurenci.	The camp grew in the second year. There was a group from Greenwich who had heard about it. You see, at first we were the Cos Cob boys, and then Mr. Seton got a group from Greenwich to come over. That made it far more interesting, because in the races it was the Greenwich boys against the Cos Cob boys, and in all the things that we did, we had competition.	W drugim roku obóz powiększył się. Była grupa z Greenwich, która o tym słyszała. Widzisz, na początku byliśmy chłopakami z Cos Cob, a potem pan Seton zaprosił do nas grupę z Greenwich. To czyniło sytuację znacznie bardziej interesującą, ponieważ w wyścigach chłopcy z Greenwich rywalizowali z chłopcami z Cos Cob, a we wszystkim, co robiliśmy, rywalizowaliśmy.

Penny Bott

Takže vy jste teď byli kmen Sinawoy. Co ti chlapci z Greenwiche? Ti měli také svůj kmen?

Now, you were the Sinawoy tribe. What were they, from Greenwich? Were they a tribe, too?

Teraz byliście szczepem Sinawoy. Kim oni byli, ci z Greenwich? Czy oni też miali swój sczep?

Clark

Ano, i oni byli kmen. Jeho jméno mi teď vypadlo z paměti, ale i oni byli kmen, a byli to fakt pěkní řízci to co přišli z Greenwiche. I myslím jako při závodění, měli jsme s nima co dělat. A při lovu na jelena, bylo vždy pět lovců z Cos Cobského kmene a pět z Greenwichského.	Yes, they were a tribe, too. The name slips my mind for the moment. But they were a tribe, too, and they were some pretty tough boys that came over from Greenwich. I mean in the races, we had to run hard. And when you had the deer hunt, there'd be perhaps five from the Cos Cob tribe and five from the Greenwich tribe, to hunt the deer.	Tak, oni też miali swój szczep. Nazwa w tej chwili wyleciała mi z głowy. Ale oni też byli szczepem i byli to twardzi chłopcy, ci którzy przyjechali z Greenwich. Mam na myśli, że podczas wyścigów musieliśmy mocno biec. A kiedy polowano na jelenie, było może pięciu zastępców szczepu z Cos Cob i pięciu z Greenwich, którzy polowali na jelenie.
Pak nám začal pan Seton dávat ty pera, na kolíček v našem skalpu, byl to kolíček v čelence, kterou jsme nosili kolem hlavy, když jsme udělali něco výjimečného. Nejsnazší cestou pro získání pera, bylo když jste přeplavali jezero. Pro nás jako chlapce, to byla ta nejsnazší věc. Všichni jsme plavali dole v rybníku, a to bylo fakt prima. Ale proč o tom mluvím. Pokud chlapci byli v kánoi - zajistil pro nás kánoe, kánoe z březové kůry - a kánoe by se převrátila, chtěl mít jistotu, že každý chlapec bude umět plavat. Takže pokud jste neměli coup za přeplavání jezera, nemohli jste se dělat nic z toho, co se dělalo na jezeře.	Then Mr. Seton began to give us these feathers to stick in our scalp, to stick in a band that went around, if we did something outstanding. The easiest way to get a feather was to be able to swim across the lake. Now to us as boys, that was just an easy thing. We all had been swimming down in the pond, and that was fine. But you can see why he had it in mind. If the boys were out in a canoe - and he furnished canoes, and we had canoes, birch-bark canoes - if we were out in the canoe, and the canoe turned over, he wanted assurance that every boy was able to swim. If you didn't have the coup for swimming across the lake, you couldn't get into any of the things that we did in the lake.	Potem pan Seton zaczął dawać nam te pióra, abyśmy przyczepili je do głowy, aby przykleiły się do opaski, która krążyła, jeśli zrobiliśmy coś wybitnego. Najłatwiejszym sposobem na zdobycie pióra było przepłynięcie jeziora. Dla nas, chłopców, była to po prostu łatwa rzecz. Wszyscy kąpaliśmy się w stawie i było w porządku. Ale widać, dlaczego miał to na myśli. Jeśli chłopcy pływali kajakiem – a on je dostarczył, a my mieliśmy kajaki, kajaki z kory brzozowej – jeśli płynęliśmy kajakiem, a czółno się przewróciło, chciał mieć pewność, że każdy chłopiec potrafi pływać. Jeśli nie miałeś odwagi przepłynąć jeziora, nie mógłbyś wziąć udziału w żadnej z rzeczy, które robiliśmy w jeziorze.
A když jsme tam byli v následujícím roce, přišel s tím, čemu se říkalo lov na jesetera. Byla to jen kláda, asi šest stop dlouhá, pokud si pamatuji. V lodi byli tři chlapci: jeden na zádi, jeden na přídi a jeden, který měl harpunu. Harpuny nám opatřil pan Seton. Byla to dřevěná tyč s železným hřebem na konci a jeseterem bylo to dřevěné poleno. Jeseter byl vyhozen do středu jezera. A pak jedna skupina tří chlapců v kánoi nebo na loďce, vyplula z jedné strany a druhá z protější strany. Pluly proti sobě a každá z nich se ho pokoušela jesetera ulovit a dotáhnout zpátky na místo, odkud vyplula. Bylo to nesmírně zajímavé a takové věci nás velmi bavily. Pak nás učil Seton…	And in the second year that we were there, he had what was known as the sturgeon hunt. It was just a log, about six foot long, as I remember; and three boys: one to steer, one to row, and one who had a harpoon. The harpoon was furnished by Mr. Seton. It was just a stick of wood with an iron barb on the end, and the sturgeon was just a stick of wood. The sturgeon would be put out in the center of the lake. One group, three in a canoe or in a boat, would leave from one side, and three from the other. We'd both row and try to get it in, and take it back to the place from which we came. It was tremendously interesting, and we had a great deal of fun in that kind of thing. Then Mr. Seton taught us…	W drugim roku naszego pobytu urządził tak zwane polowanie na jesiotry. O ile pamiętam, była to po prostu kłoda długa na około sześć stóp; i trzech chłopców: jeden do kierowania, drugi do wiosłowania i jeden z harpunem. Harpun został dostarczony przez pana Setona. To był po prostu drewniany kij z żelaznym kolcem na końcu, a jesiotr był po prostu drewnianym kijem. Jesiotra wypuszczano na środek jeziora. Jedna grupa, trzy osoby w kajaku lub łódce, wypływała z jednej strony, a trzy z drugiej. Oboje wiosłowaliśmy, próbowaliśmy go wciągnąć i zabrać z powrotem do miejsca, z którego przyszliśmy. Było to niezwykle interesujące i świetnie się przy tym bawiliśmy. Następnie pan Seton nauczył nas…

Penny Bott

Učil vás používat kánoe, pádlovat a…

Taught you to use the canoes, I presume, paddle and…

Przypuszczam, że uczył was pływać kajakami, wiosłować i…

Clark

Víte, všechny věci, o kterých jsme si mysleli, že jsou pouhou zábavou, měly na pozadí zásadní význam. Učil nás, jak zacházet s kánoí, naučil nás plavat, naučil nás, jak správně běhat. A mohli jste za to získat pero, získali jsme coup, když jsme uběhli sto yardů, nebo když jsme dělali ty všechny možné věci, co nás učil dělat. A tak jsme rostli pro život, právě v době, kdy chlapci rozvinuli naši mentalitu a vyvinuli naše tělo co nejlépe. A pak, když přišly z jiných míst v okolí další skupiny, bylo soutěžení ještě větší.	You see, all the things that we thought were fun, they had some fundamental reason back of it. Taught us how to canoe, taught us how to swim, taught us how to run. And then we'd get a feather, we'd get a coup, if we could run a hundred yards, or if we could do all these various things that he taught us to do. And so we had the growth of life, just at the time when boys, that developed our mentality and developed our bodies in the best possible way. And then when the groups came from other places around, then the competition got greater.	Widzisz, wszystkie rzeczy, które uważaliśmy za zabawne, miały ku temu jakiś zasadniczy powód. Nauczył nas pływać kajakiem, nauczył nas pływać, nauczył nas biegać. A potem dostaliśmy pióro, dokonalibyśmy coup, gdybyśmy mogli przebiec sto yardów lub zrobić te wszystkie różne rzeczy, których nas nauczył. I tak mieliśmy rozwój życia, właśnie w czasach, gdy chłopcy rozwinęli naszą mentalność i rozwinęli nasze ciała w najlepszy możliwy sposób. A kiedy grupy przybyły z innych miejsc w okolicy, konkurencja wzrosła.
Ale největší věc se stala v roce 1904. Řekl jsem vám, že jsme začali v roce 1902 a rozrostli jsme se v roce 1903. Pan Seton byl členem Camp Fire Club of America a v roce 1904 pozval členy Camp Fire Club of America, aby strávili víkend u něj na Wyndygoulu a měl pro tyhle velmi kvalitní muže něco zajímavého. Pamatuji si, že tam byl pan Abercrombie z Abercrombie & Fitch. Vzpomínám si, že ano, bylo několik velkých jmen velkých lidí v New Yorku, známých v atletickém světě.	But the greatest thing happened in 1904. I told you we had started in 1902, and we had grown in 1903. Mr. Seton was a member of the Camp Fire Club of America, and in 1904 he invited the Camp Fire Club of America to spend their summer outing at his place in Wyndygoul, and to have something of interest for these very fine men. I remember Mr. Abercrombie of Abercrombie and Fitch was there. I remember, oh, several of the big names of big people in New York, in the athletic world, were there.	Ale największa rzecz wydarzyła się w 1904 roku. Mówiłem, że zaczęliśmy w 1902 roku, a rozwinęliśmy się w 1903 roku. Pan Seton był członkiem Camp Fire Club of America i w 1904 roku zaprosił Camp Fire Club of America do spędzić letnie wypady u niego w Wyndygoul i mieć coś interesującego dla tych bardzo miłych mężczyzn. Pamiętam, że był tam pan Abercrombie z Abercrombie and Fitch. Pamiętam, że było tam kilka wielkich nazwisk wielkich ludzi z Nowego Jorku, ze świata sportu.
A mezi lidmi, kteří přišli do tohoto prvního tábora, byl i Angličan, sir Robert Baden-Powell. Přišel a pro zábavu pan Seton nás nechal vycházet chlapci a běhali závody a, udělali vše kolem tábora. Pusťte jelena, projděte lesem, kde nás naučil jména stromů a řekněte lidem, jaké druhy stromů jsou.	And amongst the people who came to that first camp was an Englishman, Sir [Robert S. S.] Baden-Powell. He came, and for entertainment Mr. Seton had us boys come up and run races and, oh, do all the things around camp. Have the deer hunt, go through the woods where he had taught us the names of trees and tell the people the kinds of trees that they were.	A wśród ludzi, którzy przybyli do tego pierwszego obozu, był Anglik, Sir [Robert S.S.] Baden-Powell. Przyszedł i dla rozrywki pan Seton kazał nam, chłopakom, organizować wyścigi i, och, robić wszystkie rzeczy wokół obozu. Zapoluj na jelenie, przejdź się po lesie, w którym uczył nas nazw drzew, i powiedz ludziom, jakie to były rodzaje drzew.
A skvělá věc byla sir Baden-Powell, vzal tu myšlenku, že pan Seton začal v Cos Cobu zpět do Anglie. A když se vrátil do Anglie, myslel si, že je to tak skvělý nápad, že tam začal dělat totéž.	And the great thing was Sir Baden-Powell, he took that idea that Mr. Seton had started in Cos Cob back to England. And when he got back to England, he thought it was such a wonderful idea that he started doing the same thing there.	A wspaniałą rzeczą był Sir Baden-Powell, który przyjął pomysł, który pan Seton zaczął w Cos Cob, z powrotem do Anglii. A kiedy wrócił do Anglii, pomyślał, że to taki wspaniały pomysł, że zaczął tam robić to samo.
Ale kde jsme byli nazýváni Setonskými Indiány a kde byl v Boerově válce, nazval je skauty. Takže skautské hnutí Boy Scout, které je dnes rozšířené po celém světě - myslím, že prakticky v každé lepší zemi na světě existují skauti - přišlo z Anglie zpět k nám.	But where we were called Seton Indians and where he had been in the Boer War, he called them Boy Scouts. So the Boy Scout movement that's over the world today - in practically every good country in the world today, I think, there are Boy Scouts - the Boy Scout movement came from England back to us.	Ale tutaj, nazywano nas Indianami Setona, ale jak on brał udział w wojnie burskiej, nazywał ich skautami. Zatem ruch skautowy, który jest dzisiaj po całym świecie – myślę, że są dzisiaj praktycznie w każdym dobrym kraju na świecie – przyszedł do nas z powrotem z Anglii.
A pak si vzpomínám, jak jsem v noci seděl v táboře a pan Seton nám vyprávěl o hnutí Boy Scout a navrhl, abychom změnili své jméno z Woodcrafterských indiánů, jak jsme si říkali, na skauty. A tak vznikli první skauti ve Spojených státech skupina v Cos Cob. Byli jsme úplně první. Prvních padesát čísel bylo vyhrazeno pro muže jako pan Abercrombie, pan Daniel C. Beard, pan Seton a všichni ti vynikající jednotlivci. Ale pro nás skauty, začínala čísla od padesátky. Nejsem si jist, jaké bylo moje číslo, ale myslím, že to bylo padesát sedm. Ale my jsme byli první skupinou skautů ve Spojených státech pod vedením pana Setona.	And then I remember sitting around the camp fire one night, and Mr. Seton told us about the Boy Scout movement, and he suggested we change our name from the Woodcraft Indians, as we were known, to Boy Scouts. And so the first Boy Scouts in the United States were the group in Cos Cob. We were absolutely the first. The first fifty numbers were reserved for men like Mr. Abercrombie, Mr. [Daniel C.] Beard, Mr. Seton, and all those outstanding individuals. But the numbers were numbered for us Boy Scouts from fifty on. I'm not sure what my number was, but I think it was fifty-seven. But we were the first group of Boy Scouts in the United States, under the leadership of Mr. Seton.	A potem pamiętam, jak pewnego wieczoru siedziałem przy ognisku i pan Seton opowiedział nam o ruchu skautów i zasugerował, abyśmy zmienili nazwę z Indian Woodcraft, jak nas nazywano, na Boy SCouts. I tak pierwszymi skautami w Stanach Zjednoczonych była grupa w Cos Cob. Byliśmy absolutnie pierwsi. Pierwszych pięćdziesiąt numerów było zarezerwowanych dla takich ludzi jak pan Abercrombie, pan [Daniel C.] Beard, pan Seton i wszystkie te wybitne osobistości. Ale dla nas, skatów, zaczynały numery od pięćdziesięciu. Nie jestem pewien, jaki był mój numer, ale wydaje mi się, że pięćdziesiąt siedem. Ale byliśmy pierwszą grupą skautów w Stanach Zjednoczonych, pod przywództwem pana Setona.
No, a od té doby, od roku 1902, kdy to začalo, do roku 1910, kdy jsme se stali skauty, pan Seton vytvořil knihu. Tato kniha se nazývala Birchbark Roll a v té knize byly uvedeny ty věci, které byste měli dělat, abyste získali oprávněný nárok na pera.	Well, by that time, since 1902, when it started, to 1910 when we became Boy Scouts, Mr. Seton had developed a book. That book was called the Birchbark Roll, and in that book was listed the things that you ought to do in order to get a feather for so doing.	No i do tego czasu, od roku 1902, kiedy to się zaczęło, do roku 1910, kiedy zostaliśmy skautami, pan Seton rozwijał książkę. Ta książka miała tytuł „Zwój kory brzozowej” i zawierała listę rzeczy, które można zrobić, aby dostać za to pióro.

Penny Bott

Birchbark Roll byl tištěný, když vám ho dával?

Was the Birchbark Roll printed when he gave it to you?

Czy ten „Zwój kory brzozowej” już był drukowany, kiedy ci go dał?

Clark

Ano. Mrzuté je, že já už žádný nemám, ale vím, že tady v Greenwichi jsou lidé co mají původní Birchbark Roll, a někteří mají i poslední vydání. Ale myslím, že jeden nebo dva exempláře prvního vydání tady v okolí někde budou.

Yes. Foolishly I do not have any, but I know that there are several people in the town of Greenwich who do have the original Birchbark Roll, and some had later editions. But I think there's still one or two of the first issue around somewhere.

Tak. Głupio, że nie mam żadnego, ale wiem, że w mieście Greenwich jest kilka osób, które mają oryginałny „Birchbark Roll”, a niektórzy też późniejsze wydania. Ale ja myślę, że gdzieś tutaj będzie jeden lub dwa egzemplarze pierwszego wydania.

Penny Bott

V pořádku. Takže jak se zdá, vydání té knihy a založení organizace proběhlo současně.

Okay, now, he's printed this book up, and it looks to me like the whole organization is coming together.

W porządku. Wydaje się więc, że publikacja tej książki i założenie organizacji miały miejsce w tym samym czasie.

Clark

To je pravda, proběhlo to současně. A časem, během těch deseti let, vznikly další kmeny. Pokud vím, tak z New Yorku pocházel jeden nebo dva kmeny.

That's right, it was coming together. And in the course of time, during those ten years, other tribes were formed. Tribes came out from New York once or twice, I know.

Zgadza się, wydarzyło się to jednocześnie. Z biegiem czasu, w ciągu tych dziesięciu lat, powstały też inne sczepy. O ile wiem, jeden lub dwa szczepy pochodziły z Nowego Jorku.

Penny Bott

Byli to Woodcrafterští indiáni, nebo Boy Scouts?

Were they Woodcraft Indians or Boy Scouts?

Czy oni byli Woodcraft Indians albo Boy Scouts?

Clark

Oni pak byli Boy Scouts. Ale některé z nich vznikly ještě dřív než se z nich stali Boy Scouts - takže to byli také Woodcrafterští Indiáni- ale nebylo jich moc. Ale pamatuji si že tady byla jedna dílčí skupina, která pocházela odněkud z New Jersey. Myslím, že byli z přímo z Jersey City, ale jistě to nevím, a to byli prvotřídní atleti. Rozhodli se že přijdou abychom s nimi závodili. Ó to bylo inspirativní, už jen to co jsme museli dělat a jak jsme na to trénovali, abychom to zvládli.	They were Boy Scouts then. Well, some of them came out before they were Boy Scouts - when they were Woodcraft Indians, too - but not very many. But I remember that there was one particular group who came from somewhere in New Jersey. I think it was just Jersey City, but anyway they came out, and they were crack athletes. They had chosen to come out, and I know we had races with them, and, oh, it was inspiring, just the things we had to do and how we trained to do it.	Oni byli póżniej Boy Scouts. Tak, ale niektórzy zanim zostali skautami, byli też Woodcraft Indians, ale nie było ich zbyt wielu. Ale przypominam siebie, że była jedna konkretna grupa, która przybyła skądś z New Jersey. Myślę, że odrazu z miasta Jersey, ale nie jestem tego pewny, a byli świetnymi sportowcami. Zdecydowali się do nas pzyjechać a wiem, że mieliśmy wspólne wyścigi. O, jak to było inspirujące. Jak to, co około tego musieliśmy załatwić i to jak trenowaliśmy po to.
Už jenom to, že jsem nikdy v životě nekouřil, je výsledkem tohoto tréningu. Pan Seton nám řekl, a myslím, že důvod, proč nám o tom tolik řekl, že nechtěl sirky v lese, aby nevznikaly požáry. Ach, to bylo asi to nejhorší, co by kdo mohl udělat, aby si v lese zapálil oheň. Učil nás, jak je hloupé kouřit a věřím, že asi půl tuctu z nás, kteří byli prvními Setonovými lidmi, prožilo svůj život aniž by kdy kouřilo. Ano, kouřili jsme občas kukuřičné šustí, když jsme byli chlapci, ale vážně jsem tím myslel, že nikdo z nás nikdy nekouřil a vývoj našich těl byl jen ideální vývoj.	Just to show you the result of our training, I have never smoked. Mr. Seton told us, and I think the reason he told us so much about it, he didn't want matches in the woods, and he didn't want fires in the woods. Oh, that was about the worst thing you could possibly do, to set a fire in the woods. And he taught us how foolish it was to smoke, and I believe that about a half a dozen of us who were the early Seton lndians have gone through life with never smoking. Oh, yes, we smoked a corn silk once in a while when we were boys, but I mean, in any serious way, none of us ever smoked, and the development of our bodies was just the ideal development.	Moge pokazać ci rezultat naszego treningu na siebie. Nigdy nie paliłem. Pan Seton nam tak powiedział i myślę, że powodem, dla którego tak dużo nam o tym mówił, było to, że nie chciał w lesie zapałek ani ognisk w lesie. Och, to była ta najgorsza rzecz, jaką można było zrobić, podpalić las. Przekonał nas, jak głupio jest palić, i sądzę, że około pół tuzina z nas, pierwszych Indianów Setona, przeszło przez życie nigdy nie paląc. O tak, kiedy byliśmy chłopcami, od czasu do czasu paliliśmy jedwab kukurydziany, ale mówiąc poważnie, nikt z nas nigdy nie palił, a rozwój naszych ciał był po prostu rozwojem idealnym.
Byli jsme na čerstvém vzduchu, závodili v běhu, v noci spali na slamníku pod dekou a učili se skvělé věci, dobré věci pro život, žádné laciné věci. Nebyly tam žádná hrubá slova; nebyla žádná slovní přísaha. Nadávání bylo patřilo mezi věci, které se prostě neděly, a bylo to nádherné, úžasné školení.	There we were, out in the fresh air, running races, sleeping on straw at night with a blanket around you, and being taught the great things, the good things in life, and not a cheap thing. There were no harsh words; there were no swear words. Swearing was some of the things that you just didn't do, and it was a wonderful, wonderful training.	Tam byliśmy na świeżym powietrzu, biegaliśmy w wyścigach, spaliśmy w nocy na słomie z kocem wokół siebie i uczyliśmy się wspaniałych rzeczy, dobrych rzeczy na całe życie, a nic bez wartości. Nie było ostrych słów; nie było żadnych przekleństw. Przeklinanie było jedną z rzeczy, których po prostu się nie robiło. Był to wspaniały, wspaniały trening.

Penny Bott

Myslíte, že vám to dalo základ k dobrému zdraví, když jste s tí, začal jako chlapec?

Do you attribute the good health of your body to this start that you had as a boy?

Czy dobry stan zdrowia swojego ciała przypisujesz temu początkowi, który miałeś jako chłopiec?

Clark

Všichni tomu věříme. Jak jsem vám říkal, zbývají už jen čtyři z nás, a když se sejdeme, tak se bavíme o tom, jak nám během svého života zloužilo naše zdraví. A bavéme se také o tom jak byli zdraví také ti, co již zemřeli. Někteří zemřeli a ještě úplně mladí v první světové válce a tak. Vidíte, všechny tyto věci měly svůj účinek, ale trénink, který jsme měli, byl vynikající v každém smyslu slova: trénink v pravdomluvnosti, trénink po fyzické stránce, trénink v poctivosti, umět si zařídit místo na spaní, uchovat tábor v čistotě. To vše byly pro nás dobrý základ a dobrý výcvik, který jsme měli. A tak jmy, kteří jsme odešli, i ti, co zemřeli ve světové válce - a mnoho chlapců zemřelo v první světové válce - připisujeme tomu i naše dobré zdraví a povahové vlastnosti - a nemluvím přitom jen za sebe, ale všichni jsme tomu věřili a všichni o tom dodnes mluvíme - to vše díky vynikajícímu výcviku, který nám pan Seton dal jako chlapcům v Cos Cob.	All of us believe that. As I've told you, there's only four of us left, and when we get together, we talk about the good health that we've had through our life. And we talk about the good health that the others had, who have died. Some died and several of our youngsters died in the first World War, and that kind of thing. You see, all those things had its effect, but the training that we had was outstanding in every sense of the word: the training of truth, the training of physical life, the training of being honest, the training of making your own bed, keeping the camp clean. All those kind of things were just fundamental with us, and the good training that we had had. And so we who are boys left, and those who died in the World War - and many of the boys did die in the first World War - all attribute the good health, the fine characters we had - and I'm not bragging about characters of myself, but nevertheless we all believed in that, and we all talk about it to this day - to the outstanding training Mr. Seton gave us as boys in Cos Cob.	Jak już mówiłem, została nas już tylko czwórka i kiedy się spotykamy, rozmawiamy jak dobremu zdrowiu cieszyliśmy się przez całe życie. I mówimy też o zdrowiu tych, którzy już zmarli. Niektórzy zginęli. Kilku naszych młodych ludzi zginęło podczas pierwszej wojny światowej, bardzo młodo. Widzisz, to wszystko przyniosło skutek, ale szkolenie, które odbyliśmy, było znakomite w każdym znaczeniu tego słowa: szkolenie w prawdzie, szkolenie w życiu fizycznym, szkolenie w byciu uczciwym, szkolenie w ścieleniu własnego łóżka, utrzymanie obozu w czystości. Wszystkie tego typu rzeczy były dla nas po prostu podstawą, a także dobry trening fizyczny, który odbyliśmy. I tak my, chłopcy, którzy odeszliśmy, i ci, którzy zginęli podczas wojny światowej – a wielu chłopców rzeczywiście zginęło podczas pierwszej wojny światowej – wszyscy przypisujemy dobre zdrowie i wspaniały charakter, jaki mieliśmy – i nie przechwalam się swoim charakterem, ale mimo to wszyscy w to wierzyliśmy i wszyscy o tym mówimy do dziś – o wyjątkowym szkoleniu, jakie Seton zapewnił nam, chłopakom w Cos Cob.
Ano, a pak se to hnutí rozšířilo, a pak se rozšířilo i po celém světě.	Well, then the movement spread, and then it spread all over the world.	Tak, a potem ten ruch się rozprzestrzenił, a potem rozprzestrzenił się na cały świat.

Penny Bott

Ve kterém roce?

About what year?

Około którego roku?

Clark

Od roku 1910. Od roku 1910, kdy jsme změnili jméno. Od té chvíle jsme byli první skauti. Pak naneštěstí pro mne - někteří chlapci zůstali déle, ale mí rodiče nebyli bohatí - čekal jsem, až si najdu nějakou práci, a našel jsem ji. Musel jsem opustit hnutí Boy Scout poměrně brzy: Bylo mi asi tak, šestnáct nebo sedmnáct, když to přišlo.	From 1910 on; from 1910 on, when we changed our name. And we were the first Boy Scouts from that point on. Then unfortunately for me - some of the boys carried on later, but my parents were not wealthy parents - I was expected to do some work, and I did. I had to drop out of the Boy Scout movement fairly early in life: I mean when l was sixteen or seventeen, somewhere along like that.	Od 1910 roku. Roku 1910, kiedy zmieniliśmy nazwę. Od tego momentu byliśmy pierwszymi skautami. Potem, niestety już beze mnie – niektórzy chłopcy kontynuowali naukę później, ale moi rodzice nie byli zamożnymi rodzicami – oczekiwano ode mnie, że będe wykonywał jakąś pracę i ją wykonywałem. Musiałem porzucić ruch skautowy dość wcześnie: to znaczy, kiedy miałem szesnaście, siedemnaście lat, mniej więcej w tym wieku.
Musel jsem toho zanechat a nastoupit do práce, ale ostatní v tom jeli dál. Jedním z těch nejlepších je George L. White, který stále žije v Cos Cob. Albert Finiels, který se pak věnoval skautům a podobným věcem celý svůj život je také naživu. Nebo Joseph Burns. Joseph Burns je už bohužel hluchý, takže už na tom není jako my ostatní, ale i on vzpomíná na ty časy.	I had to drop out and go to work, but of the others who carried on, George White is one of the outstanding ones, and he's still alive in Cos Cob. Albert Finiels is still alive, and his whole life has been devoted to Boy Scouts and that kind of thing. The other is Joseph Burns. Joseph Burns unfortunately has become deaf, so that he can't carry on like the rest of us do, but he looks back onto his day.	Musiałem skończyć szkołę i iść do pracy, ale ci którzy kontynuowali naukę zostali. George White jest jednym z nich i wciąż żyje w Cos Cob. Albert Finiels też wciąż żyje i całe jego życie było poświęcone skautom i tym podobnym rzeczom. I następny jest Joseph Burns. Joseph Burns niestety stał się głuchy i nie może żyć tak jak reszta z nas, ale wspomina swój dzień.
Mimochodem, všichni jsme měli přezdívky. Joe Burns, který mi zrovna vytanul na mysli, byl Eel Scout (Skaut Úhoř). A jak k tomu jménu Eel Scout vlastně přišel? Dost nás tím potrápil, protože zvládnul udělat to, co se nepodařilo nikomu z nás. Pan Seton měl tehdy dobré vztahy s prodavačem jízdenek na železniční stanici v Cos Cob. Domluvil se s ním, a než jsme přišli do tábora, odnesl k němu nějaké věci. A pal když jsme přišli byl jeden z chlapců vybrán, jako zvěd–skaut, dostal desetiminutový náskok vyrazil dolů k železniční stanici, kde mu ten prodavač jízdenek v Cos Cob měl předat jednu z těch věcí, které tam odnesl Seton, aby ji přinesl nazpět. Ostatní pak vyrazili z tábora a číhali na něj, až se bude vracet.	By the way, we all had names. Joe Burns that just flashed into my mind, he was Eel Scout. Now, how did he get the name of Eel Scout? He caused us more trouble, because he could do something that none of the rest of us could do. Mr. Seton became very friendly with the ticket agent down at the railroad station at Cos Cob, and Mr. Seton, before we came to camp, would take some things down and give it to the ticket agent at Cos Cob. And one of the boys was chosen to be the scout, and he would get a ten-minute lead from the others in camp, and he would be expected to go down to the railroad station, and get one of the items that Mr. Seton had left there, and bring it back.	Nawiasem mówiąc, wszyscy mieliśmy imiona. Joe Burns, który właśnie przyszedł mi do głowy, był „Eel Scout” (Skaut węgorz). Skąd więc wziął się przydomek „Eel Scout?” Sprawił nam więcej kłopotów, ponieważ mógł zrobić coś, czego nikt z nas nie byłby w stanie zrobić. Pan Seton bardzo zaprzyjaźnił się ze sprzedawcą biletów na stacji kolejowej w Cos Cob i pan Seton, zanim przyjechaliśmy do obozu, zabierał pewne rzeczy i dawał je kasjerowi w Cos Cob. I jeden z chłopców został wybrany na skauta i miał dziesięciominutową przewagę od pozostałych w obozie, po czym oczekiwano, że uda mu się dpjść na stację kolejową i zdobyć jeden z przedmiotów, które tam zostawił pan Seton i przynieś go z powrotem.
Takže teď byl zvědem na válečné stezce a my ostatní jsme měli za úkol zabránit aby prošel. Dobrá, jenže jak jsme tomu měli zabránit? Vezmi do úvahy, že na Boston Post Road v té době, o které mluvím, byl jen minimální provoz. Tam, kde je dnes Boston Post Road jsme tehdy přímo uprostřed hrávali baseball, tak to bylo. Takže jsme sešli dolů, rozestavili se podél Post Road, abychom se ho pokusili chytit. Ale Joe Burns se pokaždé nějakým způsobem dostal na železniční stanici, získal ten papír a vrátil se, aniž bychom ho zahlédli. Nemohli jsme ho najít. Zkoušeli jsme to den po dni a on vždycky prošel.	Now he was supposed to be a scout in the Indian warfare, and the rest of us would try to block him off. Well, how did we try to block him off? Please keep in mind that the Boston Post Road, at the time that I'm speaking of, had very little traffic on it. In fact, we used to play baseball right in the middle of what is now the Boston Post Road. We who were the scouts who were trying to stop him would go down and string ourselves all along the Post Road. But Joe Burns in some way could get down to the railroad station and get that paper, and get back, and we couldn't find him. We could not find him. We tried days and days and days, and he got through.	Teraz miał być zwiadowcą podczas wojny z Indianami, a reszta z nas miała go zablokować. Jak próbowaliśmy go zablokować? Proszę pamiętać, że w czasach, o których mówię, na Boston Post Road ruch był bardzo mały. Właściwie graliśmy w baseball na środku dzisiejszej Boston Post Road. My, zwiadowcy próbujący go powstrzymać, schodziliśmy na dół i wieszaliśmy się wzdłuż Boston Post Road. Ale Joe Burns w jakiś sposób dotrzeł na stację kolejową, zdobył ten papier i wrócił, ale nie mogliśmy go znaleźć. I znów nie mogliśmy go znaleźć. Tak próbowaliśmy całymi dniami i dniami i zawsze udało mu się.

Penny Bott

Byl nejlepším zvědem jakého jste měli?

He was the best scout you had?

Był najlepszym skautem, jakiego miełiście?

Clark

No, a hned řeknu proč. Jeho otec byl jedním ze správců silnic. V té době bylo město Greenwich rozděleno na úseky a on měl na starosti silnice v oblasti Cos Cob. A Joe Burns věděl, že pod ní vede náhon. Náhon, který přiváděl ze severní strany Post Road vodu až do mlýna. Odehrálo se to v létě, když jsme tábořili, kdy byl ten náhon pochopitelně bez vody. Takže Joe sešel dolů, prolezl tím kanálem – byl tak sto, možná sto padesát stop dlouhý – a proplazil se po břiše skrze tu díru až vylezl na jiné straně, než na které jsme na něj zrovna čekali my…

Well, let me tell you the reason. His father was one of the superintendents of the roads. In those days the town of Greenwich was divided into sections, and he was in charge of the roads over in the Cos Cob area. And Joe Burns knew where there was a drain, a water drain, that carried water from the north side of the Post Road to the millpond. And, of course, it was in the summertime when we were in camp, and that drain was clear. So Joe would come down and get in that drain - a hundred, hundred and fifty feet long - and crawl on his belly through the drain, and come up on the other side. And here we were…

No więc pozwól, że powiem ci powód. Jego ojciec był jednym z zarządców dróg. W tamtych czasach miasto Greenwich było podzielone na części, a on zarządzał drogami w rejonie Cos Cob. Joe Burns wiedział, gdzie znajduje się odpływ, odpływ wody, który odprowadzał wodę z północnej strony Post Road do stawu młyńskiego. I oczywiście było to latem, kiedy byliśmy w obozie i ten odpływ był czysty. Więc Joe schodził na dół i wchodził do tego odpływu – długiego na sto pięćdziesiąt stóp – i czołgał się na brzuchu przez odpływ, a potem wychodził na drugą stronę. I gdzie my byliśmy…

Penny Bott

Kde byl druhý konec?

Where was the other end?

Gdzie był drugi koniec?

Clark

Druhý konec byl dole u mlýna, ale ne v mlýně. Kdyby tekla voda, tak by jím tekla voda do mlýna. Ale takhle jí mohl prolézt, aby se dostal pod Boston Post Road, takže jsme ho nikdy nemohli vidět a jak šel dolů do…

The other end was down near the millpond, but not in the millpond. When it would flow, the water would flow into the millpond. But he would come out, and get out, so that he would get underneath the Boston Post Road, and we would never see him, and he'd go down to the…

Drugi koniec znajdował się w pobliżu stawu młyńskiego, ale nie w stawie młyńskim. Kiedy płynęła, woda wpływała do stawu młyńskiego. Ale on wychodził i wychodził, żeby dostać się pod Boston Post Road i nigdy go nie zobaczyliśmy, a on szedł do…

Penny Bott

Byl by tam přímo u železniční stanice?

He'd be right near the railroad station there?

Miałby być tam, niedaleko stacji kolejowej?

Clark

Došel dolů k nádraží a vyzvednul si tam papír, který mu předal tamní zřízenec aby ho odnesl zpátky. Pak se zas proplazil tím kanálem pod cestou zpět. Proto jsme ho nikdy nechytli – dva roky jsme se ho snažili chytit. Takže když nám pak začal pan Seton dávat indiánská jména, dostal jméno Zvěd-Úhoř Eel Scout. I dnes, když se potkáme někde na cestě, nebo se vidíme, ho zdravím: „Ahoj, Zvěde-úhoři.” A on mně říká: „Ahoj, Zlomená ruko.” Mé jméno je Zlomená ruka Broken Arm, protože jsem si tenkrát zlomil ruku, když jsme skákali o tyči.

He'd go down to the railroad station and get the paper that was given to the agent to get back. Then he'd come back and go through the drain on the way back, and we'd never - we were two years trying to find him. So when Mr. Seton began to give Indian names, he was known as Eel Scout. And Joe Burns today, if I see him on the road, if I see him, I say, “Hello, Eel Scout.” And he says, “Hello, Broken Arm.” I My name is Broken Arm because I'd broken my arm in pole vaulting.

I szedł na stację kolejową i odebrał dokument, który mu dał agent do zwrotu. Potem wrócił i w drodze powrotnej przeszedł przez kanał, a my nigdy go nie znalazliśmy – próbowaliśmy go znaleźć przez dwa lata. Kiedy więc pan Seton zaczął nadawać nam indiańskie imiona, zaczęto go nazywać „Eel Scout”. A do dzisiaj, jak spotkam Joe Burnsa na drodze, to jak go spotkam, mówię do niego: „Witaj, Skaucie węgorzu”. I on do mnie: „Witaj, Złamana ręko”. Ja się nazywam „Broken Arm” (Złamana ręka), ponieważ złamałem w ten czas rękę w skoku o tyczce.

Penny Bott

Vy jste také skákali o tyči?

You did pole vaulting, too?

Czy skakaliścię też o tyczce?

Clark

Ó ano, skákali jsme o tyči. A já zapřel tyč o nějaký oblázek, který se smeknul, a jak jsem při pádu natáhl ruku, tak jsem si ji zlomil. Takže moje indiánské jméno bylo Zlomená paže.	Oh, yes, we did pole vaulting. And I put the pole on a little piece of stone, and it slipped, and I fell, and I put out my arm. And I broke my arm. So my Indian name was Broken Arm.	O tak, skakaliśmy o tyczce. Położyłem drążek na kawałek kamienia, i poślizgnął się, ja upadłem, wyciągnąłem rękę i złamałem. Więc moje indańskie imię brzmiało Złamana ręka.
A nemyslete si, že to bylo jméno, které byste mohl použít kdykoliv. Když jste byli v táboře, pokud někdo nepoužil vaše indiánské jméno - když mi nějaký chlapec oslovil Len, nebo něco takového - pak ten chlapík, pokud jsem proti němu vznesl žalobu - a tu jste mohli vznést proti němu v takovém případě tak že jste u večerního ohně povstali a hlasitě řekli: „Řekl mi Leonard. Nevolal na mě Zlomená paže.“- a on vám musel prolézt mezi nohama a přitom, jak prolézal dostal přes zadek. Takový byl trest za to. Takže použít jiné jméno kromě vašeho indiánského jména byla v táboře hrozná, hrozná věc.	And I don't think that that was a name that you could just use at any time. When you were in camp, if the person didn't use your Indian name - if a boy called me Len, or something of that kind - then that fellow, if I made a case against him - and to make a case against him with the fire of night you got up and in a great big voice you said, ”And he called me Leonard. He didn't call me Broken Arm.” - he'd have to go through our legs and get spanked on his bottom as he went through. And that was the penalty of doing it. So to use any other name except your Indian name was a terrible, terrible thing in camp.	I nie sądz, żeby było to imię, którego można używać w dowolnym momencie. Jak byłeś w obozie, jeśli niektóra osoba nie użyła twojego indiańskie imie – jeśli chłopiec mówił do mnie „Leny” lub coś w tym rodzaju – wtedy ten facet, jeśli postawiłem mu sprawę – i wniesienie przeciwko niemu sprawy za pomocą wstałeś w ogniu nocy i wielkim, wielkim głosem powiedziałeś: „On nazwał mnie Leonardem. Nie nazwał mnie Złamaną Ręką.” To musiał przejść przez nasze nogi i dostał klapsa w tyłek. I to była kara za to. Zatem używanie innego imienia, z wyjątkiem indiańskiego, było w obozie okropną rzeczą.

Penny Bott

Jaké bylo Setonovo jméno? Náčelník Černý vlk - Black Wolf?

What was Seton's name? Was it Chief Black Wolf?

I jak miał na imię Seton? Czy to był naczelnik Czarny Wilk – Black Wolf?

Clark

Černý vlk - Black Wolf. To jméno získal protože měl husté černé vlasy. Pokud jsi ho viděla na některém obrázku z těch raných dob. Tak, jeho vlasy byly silné a nepoddajné. Ale nevím, jak k tomu jméno přišel. Teď, když tak o tom přemýšlím, si myslím, že si ho pro sebe vybral sám.

Black Wolf. And he got his name because he had a mass of black hair. Perhaps you've seen early pictures of him. Well, his hair was thick, and it stood all over. I don't know how he got the name. Now that I think back on it, I guess he just chose it for himself.

Czarny Wilk – Black Wolf. I otrzymał swoje imię, ponieważ miał masę czarnych włosów. Być może widziałeś jego wczesne zdjęcia. Cóż, jego włosy były gęste i nieustępliwe. Ale nie wiem, skąd wziął to imię. Kiedy teraz o tym myślę, dochodzę do wniosku, że po prostu wybrał to dla siebie sam.

Penny Bott

Vyprávěl mi, že mu to jméno dali indiáni.

He told me the Indians gave him that name.

Powiedział mi, że Indianie nadali mu to imię.

Clark

No možná jo, je to možné. Ale ať tak či tak, byl to výjimečný muž. Trénink, jaký nám dal, nás vedl celým naším životem. A trénoval i další kluky, co jezdili z New Yorku, kmen, který přicházel z New Jersey, i skupina, která byla vytvořena v Riverside - někteří z nich prošli životem s výcvikem, za který vděčí panu Setonovi a tréningu, jaký jsme měli. A takový byl začátek skautů, a jsem velmi hrdý, že mohu říci, že jsem jeden z prvních v táboře a první z nich.

Well, possibly so, possibly so. But anyway, he was just an outstanding man. The training that he gave us has gone through our life. And the training that other boys who came from New York, the tribe that came from New Jersey, the group that was formed over in Riverside - some of them have gone through life with the training that is attributed to Mr. Seton and the training that we had. And so that is the beginning of the Boy Scouts, of which I'm very, very proud to say that I was one of the very first ones in the camp, and the very first ones there.

No cóż, możliwe, że tak. Możliwe. Ale tak czy inaczej, był po prostu wybitnym człowiekiem. Szkolenie, które nam dał, przeszło przez nasze życie. I szkolenie innych chłopców, którzy przybyli z Nowego Jorku, szczep, który przybył z New Jersey. Grupa, która powstała w Riverside – niektórzy z nich przeszli przez życie dzięki treningu, za który zawdzięczali panu Setonowi i szkoleniu, które prześliśmy. I taki był początek Boy Scouts i z wielką dumą mogę powiedzieć, że byłem jednym z pierwszych w obozie i pierwszym z nich.

Penny Bott

Mohu se vás ohledně toho zeptat na několik otázek?

Could I ask you some questions about it?

Czy mógłabym zadać Ci kilka pytań na ten temat?

Clark

Samozřejmě. Ptejte se mě na cokoliv. V mém životě není nic o čem bych vám nemohl vyprávět.

Surely. Ask me any questions you have. There's nothing in my life that I can't tell you about.

Oczywiście. Zapytaj mnie o cokolwiek. Nie ma w moim życiu niczego, o czym nie mógłbym Ci powiedzieć.

Penny Bott

Dobrá. Víte, fascinoval mě ten začátek. Přišel do školy a řekl: „Pojď!“ jako krysař. "Pojď! Mám tuhle úžasnou věc a budete se bavit.“ Jaké bylo menu? Měl menu, o kterém si myslel, že je pro mladé těla zdravé? Co jsi jedl? Vzpomenete si co bylo první?

Good. Well, I was fascinated by the beginnings. He came to the school, and he said, “Come!” just like a Pied Piper. ”Come! I've got this wonderful thing going, and you'll have a good time.” What was the menu? Did he have a menu that he thought was healthful for young bodies? What did you eat? Remember that very first one?

Dobry. Wiesz, byłam zafascynowana początkiem. Przyszedł do szkoły i powiedział: „Przyjdź!” jak Sczurołap. Pospiesz się! Mam tę niesamowitą rzecz i będziesz się dobrze bawić.” I jakie było menu? Czy podawał menu, które uważał za zdrowe dla młodych ciał? Co jadłeś? Czy pamiętasz, co było pierwsze?

Clark

Oh, vy jste narazil na téma, o které vám povím za moment nebo dva, které bylo hrozně trapné.	Oh, you brought up a subject that I'll tell you about in a moment or two that was terribly embarrassing.	Och, natrafiłaś na temat, o którym opowiem za chwilę, a który był naprawdę żenujący.
Všichni jsme sebou měli něco mít. Nuže dobrá, vzpomínám, že tenkrát jak jsme šli k němu nahoru poprvé – jak už jsem ti říkal, když jsem vyprávěl jak jsem skákal přes potok a má deka spadla do potoka – tak jsem měl přinést bochník domácího chleba a někdo jiný měl zas přinést něco jiného. Ale kdyby toho nebylo dost, měl pan Seton vždy pro nás nějaké jídlo stranou. A John Hansen, který byl správcem jeho usedlosti, a který nás v noci hlídal, měl ve svém malém stanu pro nás také nějaké jídlo navíc. Takže jsme měli vždycky měli nějaké to jídlo navíc.	We were all supposed to bring up something. Well, I remember the first time that I went up, as I told you, when I was jumping across the brook, and my blanket dropped in the brook. I was supposed to bring up a loaf of homemade bread, and then somebody else was supposed to bring up something else. But if there wasn't enough, Mr. Seton always had some food to one side for us. And Mr. John Hansen, who was the superintendent of his estate, who watched over us at night, he always had some extra food in his little tent. So we always had extra food.	Każdy z nas musiał coś ze sobą mieć. No, i pamiętam, jak podszedłem do niego po raz pierwszy, jak już mówiłem, kiedy skakałem przez potok i mój koc wpadł do strumienia. Tak miałem przynieść bochenek domowego chleba, a ktoś inny miał zas przynieść coś innego. Ale jakby tego było zamało, Seton zawsze zostawiał dla nas trochę jedzenia ponad to. A pan John Hansen, który był nadzorcą jego posiadłości i który czuwał nad nami w nocy, również miał w swoim małym namiocie trochę dodatkowego jedzenia. Więc zawsze mieliśmy dodatkowe jedzenie.
Ale jednou, to už jsme měli za sebou, tři, čtyři možná i pět let táboření, nás napadlo, že by bylo fajn – a vlastně ani nevím, kdo s tím přišel, zkrátka někdo podal návrh – abychom pozvali i nějaké holky, co jsme znali ze školy. Pamatuj na to, že jsme tenkrát byli jen taková zvířátka. Kluci co si hráli s holkama a neměli u toho žádné postraní úmysly. Nic takového; byli jsme jen malé děti. Pozvali jsme tedy holky, aby přišly, a my jsme si mysleli: „No, co teď můžeme pro ně udělat? Uděláme jim večeři. Co bychom tak mohli uvařit?” A někdo navrhl, že když tu máme rýži, tak proč jim neuvařit rýži? Přemýšleli jsme takto: „No, prima. Bude tu tak, deset, patnáct možná dvacet dívek a my. Takže pánev na to bude stačit.” Jenže nikdo z nás nevěděl, že když se rýže vaří, tak nabyde, jak už to tak dělá, když se vaří. A tak jsme vytáhli rýži, nasypali plnou pánev rýže a začali ji vařit.	But after we'd had, oh, three or four or five years of these camps, one time we thought it would be nice - and I don't know who started it, but somebody made the suggestion - if we had the girls come up, the girls that we knew in school. And please keep in mind in those days we were just little animals together. Boys and girls just played around together, and there was no sad thoughts or anything else; we were just little kids together. So we invited the girls to come up, and we thought, ”Well, now what can we do? We'll give them a supper. What can we do?” And somebody suggested that we had some rice; why not have some rice? So we thought, ”Well, that's just fine. There'll be, oh, ten or fifteen or twenty girls up, and we'll just get a pan, and we'll cook some rice.” But we didn't know that rice expanded, as it does, when you cook it, and so we brought up rice, and we filled the pan full with rice before we started to cook it.	Ale kiedy już mieliśmy za sobą trzy, cztery, może pięć lat tych obozów, pewnego razu pomyśleliśmy, że byłoby miło – nawet nie wiem, kto to zaczął, ale kotoś zasugerował – że byśmy zaprosili do nas dziewczyny, które znaliśmy ze szkoły. Proszę pamiętać, że w tamtych czasach byliśmy razem tylko małymi zwierzętami. Chłopcy i dziewczęta po prostu bawili się razem i nie mieli żadnych ukrytych motywów, nic w tym rodzaju. Byliśmy tylko małe dzieći. Zaprosiliśmy więc dziewczyny, żeby przyszły i pomyśleliśmy: „No cóż, co możemy teraz zrobić? Podamy im kolację. Co ugotujemy? I ktoś zasugerował, że mamy ryż, to dlaczego nie ugotować ryż? Pomyśleliśmy więc: „No cóż, w porządku”. Będzie, och, dziesięć, piętnaście lub dwadzieścia, tak po prostu na ugotowanie trochę ryżu weźmiemy patelnię. Ale nie wiedzieliśmy, że ryż spęcznieje podczas gotowania. Więc przynieśliśmy ryż i napełniliśmy patelnię ryżem po brzegi, zanim zaczęliśmy go gotować.

Penny Bott

Ó ne!

Oh, no!

O nie!

Clark

Začalo to nabývat a tak jsme přidali druhou pánev a pak třetí pánev a nakonec čtvrtou pánev. Měli jsme rýži všude. A to bylo vše, co jsme pro holky měli, všude byla rýže. Nikdy jsme nepřemýšleli o tom, že bychom dostali nějaké mléko nebo… A víte, některé z dívek - a jsou už naživu jen tři nebo čtyři nebo pět, z těch co přišli do prvního tábora - ještě když jsem se s nimi setkal na ulici - a ony jsou teď tak staré jako já - tak říkají: „Pojďme ven a dáme si rýži. Pojďme ven a dáme si rýži. Proč neuvaříš na večeři rýží?“ Je to stále vtipné. Měli jsme rýži všude.

Well, it started to expand, and we got a second pan, and we got a third pan, and we got a fourth pan. We had rice every place. And that's all we had for the girls, was rice. We never thought about getting any milk or the… And do you know, some of the girls - and there's only three or four or five left alive, who came up to that first camp - still when I meet them on the street - and they're elderly now, as I am - they say, “Let's go out and have some rice. Let's go out and have a feed of rice. Why don't you cook up a dinner of rice?” It's still a joke. Oh, we had rice everywhere.

No i zaczęło się rozszerzać, więc dostaliśmy drugą patelnię, potem trzecią patelnię i otrzymaliśmy czwartą patelnię. W każdym miejscu mieliśmy ryż. I to wszystko, co mieliśmy dla dziewcząt, to ryż. Nigdy nie myśleliśmy o tym, żeby dostać mleko czy… I wiesz, niektóre z tych dziewczyn – a zostało już przy życiu tylko trzy, cztery może pięć z tych, co przybyły do tego pierwszego obozu – wciąż spotykam na ulicy – i one są już w podeszłym wieku, tak jak ja – a mówią: „Chodźmy dać siebie ryżu. Chodźmy na ryż. Dlaczego nie ugotujesz ryżu na obiad?” To dla nicg wciąż zabawne. Wszędzie mieliśmy ryż.

Penny Bott

Vyprávějte mi co jste jedl, když jste byl prvně venku, přes noc.

Tell me the menu you had the first time you went out, that one night you stayed overnight.

Powiedz mi, co jadłeś, kiedy wyszedłeś po raz pierwszy i tej nocy, kiedy tam zostałeś.

Clark

První noc, co jsme zůstali přes noc, jak už jsem řekl, přinesl každý něco sebou, každý něco jiného. Já přinesl chléb a vím…

That first night that we stayed overnight, as I've said, everybody brought along something or other. I brought bread, and I know…

Pierwszą noc, jak tam zostaliśmy, tak jak już opowiadałem, każdy coś ze sobą przyniósł. Każdy coś innego. A ja przyniosłem chleb i wiem…

Penny Bott

Podařilo se vám ho zachránit? Poté, co vám vše spadlo do potoka?

Were you able to save it? After it fell in the stream?

Udało Ci się go uratować? Po tym jak wpadłeś do strumienia?

Clark

Nevím. V hlavě mi utkvěla ta první věc. Pamatuji si na Alberta Finielse, Malého hroma, jeho strýcem byl pan [Alvah E.] Worden, který byl řezníkem, a vzpomínám si, že přinesl plátky šunky nebo něco takového. A vidíte, já přinesl chléb, a on přinesl plátky šunky. To bylo na sendviče. Joe Burns, jehož táta měl krávy, a nás vždycky zásoboval mléko a věcmi tohoto druhu. Jeho otec i matka byli velkorysí lidé a prostě nám dali dostatek mléka. Takže jsme měli mléko. Takže si myslím, že naše první jídlo byl sendvič a mléko.

I don't know. I made a mess of that first thing. I remember Albert Finiels, Little Thunder, his uncle was Mr. [Alvah E.] Worden, who was the butcher, and I remember he brought up some sliced ham, or something of that kind. And, see, I was to bring the bread, and he was to bring the sliced ham. That was to make sandwiches. Joe Burns, his father had cows, and he always used to supply the milk for us, and things of that kind. His father and mother were generous people, and they would just give us plenty of milk. So we had milk. So I think that our first menu was to be a sandwich and milk.

To już nie wiem. Zostało zapomnięte przez tą pierwszą rzecz. Ale pamiętam że Albert Finiels, Little Thunder – jego wujkiem był pan [Alvah E.] Worden, który był rzeźnikiem – przynosił plasterki szynki lub coś w tym rodzaju. I widziś, ja miałem przynieść chleb, a on miał przynieść pokrojoną w plasterki szynkę. Chodziło o zrobienie kanapek. A Joe Burns, jego ojciec miał krowy, zawsze dostarczał nam mleko i podobne rzeczy. Jego ojciec i matka byli hojnymi ludźmi i po prostu dawali nam mnóstwo mleka. Więc mieliśmy mleko. Myślę więc, że naszym pierwszym menu miała być kanapka i mleko.

Penny Bott

A když přišlo léto, a byli jste tam delší dobu, jste si vařili sami? Co jste jedli?

Now that summer that came up, when you stayed for a longer period, did you cook your own food? And what did you eat?

Czy tamtego lata, jak zostałeś na dłużej, sam też gotowałeś jedzenie? A co jadłeś?

Clark

Ne. Pan Hansen, který byl dozorcem na jeho panství, měl malé ohniště, které si postavil aby na něm mohl vařit pro nás. A pak, nepamatuju si, že by za to byl nějaký poplatek, a taky si už nepamatuji, kde jsme takové věci brali, ale myslím, že nám jídlo zajistil pan Seton.

No. Mr. Hansen, who was the superintendent on his estate, he had a little fireplace that was built for him, where he could cook things for us. And then, I don't remember that there was any charge for it, and I don't remember that we brought things up, but I guess Mr. Seton supplied the food.

Nie. To pan Hansen, który był zarządcą jego posiadłości, miał zbudowany dla tego mały kominek, w którym mógł dla nas gotować. A poza tym nie pamiętam, żeby była za to jakaś opłata i nie pamiętam, żebyśmy o tym poruszali, ale wydaje mi się, że jedzenie dostarczał pan Seton.

Penny Bott

Co jste jedli?

What did you eat?

Co jadłeś?

Clark

Byly to jen sendviče a věci tohoto druhu. Nebylo to žádné slavné jídlo. Jak si na to vzpomínám, nebylo to nic jiného než sendviče a mléko. To je to, co jsme měli, a když jste mladí a aktivní, jak jsme byli, sendviče a mléko, pokud jich bylo spousta, bylo vše, o co jste se starali. Po chvíli si myslím, že pan Seton jídlo připravil. Ale v prvním táboře jsme to udělali. Možná to nevyšlo uspokojivě, takže pan Seton to udělal a pan Hansen měl na starosti jeho podáváním. Sevírování není ten správný výraz. Pan Hansen měl na starosti přípravu, a pak někteří chlapci byli vybráni, aby sloužili tomuto jídlu, a někteří z dalších příští jídlo a věci tohoto druhu. To bylo velmi dobře organizované pod jurisdikcí pana Setona; velmi dobře organizované.

Oh, it was just sandwiches and things of that kind. It wasn't any glorious food. As I remember it, it was nothing but sandwiches and milk. That's what we had, and when you're young and active as we were, sandwiches and milk, if there were plenty of them, was all you cared for. After a while, I think Mr. Seton furnished the food. But in the first camp, we were set to do it. Perhaps it didn't work out satisfactorily, so Mr. Seton did it, and Mr. Hansen was in charge of serving it. Serving it is not the right term. Mr. Hansen was in charge of preparing it, and then some of the boys would be selected to serve this meal, and some of the others the next meal, and things of that kind. It was very well organized under the jurisdiction of Mr. Seton; very well organized.

"Och, to były tylko kanapki i temu podobne rzeczy. To nie było żadne wspaniałe jedzenie. O ile pamiętam, były to tylko kanapki i mleko. To właśnie mieliśmy, a kiedy jesteś młody i aktywny tak jak byliśmu my, jedyne, o co dbałeś, jak to były kanapki i mleko, czy jest ich dużo. Myślę, że po chwili pan Seton dostarczył jedzenie. Ale w pierwszym obozie byliśmy gotowi to zrobić. Być może nie wyszło to zadowalająco, więc zrobił to pan Seton, a za obsługę odpowiadał pan Hansen. Służyć to nie jest właściwe określenie. Pan Hansen był odpowiedzialny za jego przygotowanie, a następnie niektórzy chłopcy mieli podać ten posiłek, a inni następny posiłek i tym podobne. Wszystko było bardzo dobrze zorganizowane pod jurysdykcją pana Setona; bardzo dobrze zorganizowane.

Penny Bott

Vyprávějte mi o rouchu.

Tell me about the blankets.

Opowiedz mi o kocach.

Clark

Ó, ano.

Oh, yes.

Ach, tak.

Penny Bott

Ty si Indiáni zasloužili a byly jejich vlastnictvím.

That the Indians earned, and were their own.

Należały one Indianom i były ich własnością.

Clark

Jak jsem ti řekl, pokud jsi dokázal uběhnout sto yardů za určitý čas, jsi zápasil a porazil soupeře a vůbec, nebo něco dokázal, tak jsi za to dostával ty pera, tak zvané „coupy”. A pokud jsi to zvládnul obzvláště dobře, tak na sobě měly ještě malý chomáč – těm se říkalo „grand coupy”. Seton dal každému také deku, na kterou se daly „coupy” našívat a když jste ho zístali, tak jste si ho na ni museli také našít. Ale nejprve jste ho museli získat, teprve pak jste si ho mohli našít a pokud jste měli „coupů” víc, tak jste šli nahoru. Mám dojem, podle toho co si pamatuji, že když jsi měl dvanáct „coupů”, tak jsi měl titul sachem. A pokud jste měl dvacet čtyři „coupů”, tak jsi získal titul sagamor. A to byla pro tebe ta motivace, abys získal „coup” a mohl si ho našít na deku. A pak v noci, vzít tu deku se všemi těmi „coupy” kolem na sebe.

As I've told you, if you could run a hundred yards in a certain time, if you could wrestle and put down the opponent, and you did things, you got these feathers, called coups. If you did particularly good, they had a little tuft on - the grand coups. Then Mr. Seton furnished a blanket which the coups could be sewn on, and you had to sew them on. First you had to win them, and then you had to sew them on, and you went up in rank if you had a number of coups. I remember that I think you had to have twelve coups, and then you were known as a sachem. And if you had twenty-four coups, you were a sagamore. And it was an inspiration for you to get a coup and have it sewed on to the blanket. And then, at nighttime, you'd come out with this blanket with the coups all around.

Jak już mówiłem, jeśli potrafiłeś przebiec sto metrów w określonym czasie, zmagać się i pokonać przeciwnika i w ogóle, albo coś osiągnąć, dostajesz za to te pióra, tak zwane „coup”. A jeśli zrobiono to szczególnie dobrze, miały na sobie małą kępkę - takie nazywano „wielki coup”. Seton dał też każdemu koc, na który było można było coup przyszyć, i trzeba było go przyszyć kiedy się go dostało. Ale najpierw trzeba było to zdobyć, dopiero potem można było nosić i jak było więcej „coupów”, to szło się w górę. Mam wrażenie, z tego co pamiętam, że mając dwanaście „wyczynów” otrzymałeś tytuł sachem. A jeśli miałeś dwadzieścia cztery coupów, zasłużyłeś na tytuł sagamor. I to była dla Ciebie motywacja, żeby zdobyć „coup” i móc go przyszyć na koc. A potem w nocy, wychodziłeś z tym kocem, było wsędzie dookoła pełno piór.

Penny Bott

Těmi coupy byly pera?

The coups were the feathers?

Coups były pióra?

Clark

Těmi coupy byly pera, která jste…

The coups were the feathers that you…

Coups były pióra, które ci…

Penny Bott

A ta pera si našívali na ty deky? Na co by jim pak byly čelenky, když si je našívali na ty deky?

And they sewed the feathers on the blanket? Well, what would they do with the headpiece then, if they sewed the feathers on the blanket?

To naszywali pióra na kocy? Dobra, no jak w takim razie po co był pióropusz, jak były pióra na kocu?

Clark

Čelenky byly… Málo, opravdu velmi málo z nich dosáhlo na to aby získali roucho; velmi, velmi málo. Zbytek z nás…

The headpiece was… Very, very few had achieved enough to have a blanket; very, very few. The rest of us…

Opaska na głowie była… Bardzo, bardzo niewielu ich osiągnęło na tyle, że by mieć też koc. Bardzo, bardzo niewielu. Reszta z nas…

Peny Bott

Ó, takže vy jste měl nejdřív čelenku?

Oh, you had the headpiece first?

O, także najpierw miałeś opaskę na głowie?

Clark

Měl jsem nejdřív čelenku.

Had the headpiece first.

Najpierw miałem opaskę na głowę.

Penny Bott

A zaplnil jste ji péry?

And you filled out that with feathers?

I wypełniłeś ją piórami w pióropusz?

Clark

Zaplnil jsem ji péry. Když jste měli dost per, abyste se mohl stát sagamorem nebo sachemem, tak se mohly pera našít na deku.

Filled it out with feathers. Then, if you had enough feathers to become a sagamore or a sachem, then the feathers were transposed to the blanket.

Wypełniałem go piórami. Następnie, jeśli miałeś wystarczająco dużo piór, aby stać się sagamore lub sachem, pióra zostały przeniesione na koc.

Penny Bott

Pak už jste čelenku nenosil?

Then you didn't wear this headpiece anymore?

Więc potem już nie nosiłeś tej opaski?

Clark

Ano, nosil kste čelenku. Stále jste záskával další pera. Pak, jste nosil přes sebe svou deku se všemi těmi pery a na hlavě jste měl svoji čelenku. Takže, ó, byl jste skvělý atlet, který to mohl takhle udělat.

Yes, you wore the headpiece. You're still getting more feathers. Then, you came around with your blanket with all the feathers on, and your headpiece with the additional feathers in, too. So, oh, you were a wonderful athlete if you could do that.

Nosiłem pióropusz. Wciąż dostajesz więcej piór. Potem przychodziłeś z kocem wypełnonym wszystkimi piórami i pióropuszem z dodatkowymi piórami. Więc, musiałeś być wspaniałym sportowcem, że by mógł to zrobić.

Penny Bott

On dodal ty deky?

Would he supply the blankets?

Czy to on dostarczył koce?

Clark

Myslím že jo.

I think so.

Myślę, że tak.

Penny Bott

To byly armádní deky?

Were they army blanket types?

Czy to były koce wojskowe?

Clark

Myslím že jo.

I think so.

Myślę, że tak.

Penny Bott

Byly to takové ty zelené?

Were they that sort of greenish?

Czy to były te zielone?

Clark

Ne, Pokud si vzpomínám, byly modré.

No, I remember mine was blue in color.

Nie, pamiętam, że mój był koloru niebieskiego.

Penny Bott

Modré.

Blue.

Niebieski.

Clark

Moje byla modrá.

Mine was blue in color.

Ten mój był niebieski.

Penny Bott

Měli jste deky různých barev?

You had different color blankets?

Miałyście koce w różnych kolorach?

Clark

Ano, pokud si vzpomínám. Myslím, že to byly armádní dekym kterých nakoupil možná tucet, možná víc. Opravdu nevím odkud byly, ale jsem si jist, že nám je dal pan Seton.

Yes, as I remember. I think they were army blankets that he bought, perhaps a dozen of them, or something of that kind. I really don't know where the blankets came from, but I'm sure Mr. Seton provided them for us.

Tak, jeśli pamiętam. Chyba były to koce wojskowe, których kupił może z tuzin, może więcej. Naprawdę nie wiem, skąd się wzięły. Ale jestem pewien, że dostarczył ich dla nas pan Seton.

Penny Bott

Byly vlněné?

They were wool?

Były wełniane?

Clark

Ano, vlněné. Ó ty byly skvělé na spaní. Když jsme je používali na spaní, byli jsme na ně velmi opatrní, to víte, a vůbec na všechny ty věci. To byla velká pocta, opravdu velká pocta.

Yes, wool. Oh, they were grand to sleep in. If you used them for blankets to sleep in, of course you were very careful of them, you know, and all that kind of thing. Oh, that was a big honor, big honor.

Tak, wełniany. Och, świetnie się w nich spało. Jeśli używałeś używaleś takiego koca do spania, oczywiście bardzo o niego dbałeś, wiesz i dalej. Och, to był wielki zaszczyt, naprawdę wielki zaszczyt.

Penny Bott

Stal jste se někdy sačemem?

Did you ever become a sachem?

Czy zostałeś sachemem?

Clark

Ne, nikdy. Nikdy. Nevydržel jsm u toho tak dlouho jako jiní. Získal jsem práci u pana Wordena, a sobota byla dnem, kdy jsem měl rozvážent potraviny a jiné věci, takže jsem tam nemohl jít v sobotu s ostatními kluky. A tak jsem ve skutečnosti odpadnul mnohem dřív než jiní, ale stále mě to bavilo a stále jsem cítil že k nim patřím. Ach ano, byla to velká věc v našem životě.	No, I never did. I never did. Well, personally my life did not carry on as long as it did with some of the others. I got the job working for Mr. Worden, and Saturday was the day when he had groceries and things to deliver, and I couldn't go up there on Saturday, and that was when the other boys went. And so I really dropped out long before some of the others, but i was always interested in it, and I was always a part of it. Oh, yes, it was the big thing in our life.	Nie, nigdy. Nigdy nie osiągnałem. Cóż, osobiście moje życie nie toczyło się około tego tak długo, jak w przypadku niektórych innych. Dostałem pracę, pracowałem dla pana Wordena, a sobota była dniem, w którym miał on zakupy spożywcze i inne rzeczy do dostarczenia, a ja nie mogłem spędzać sobotę z innymi chłopakami. A tak naprawdę zrezygnowałem na długo przed niektórymi innymi, ale zawsze mnie to interesowało i zawsze byłem tego częścią. O tak, to była najważniejsza rzecz w naszym życiu.
Ve skutečnosti, jednou když se měli sportsmani jakousi přehlídku v New Yorkské Madison Square Garden, přesvědčil je pan Seton, jo přesvědčil to je to správné slovo, aby tam někteří chlapci dojeli. V Madison Square Garden tenkrát udělali uprostřed malé jezírko. aby navodili atmosféru divočiny. A my tam měli přijít abychom na tom jezírku udělali závody v kánoích. Ale když jsme tam přišli, tak jsme zjistili, že zařízení, které ho mělo napustit nestačilo na to, aby jí napustilo dost na to, abychom na něm mohli nějaký závod udělat. Ale pan Seton vzal asi tudet chlapců dolů na Madison Square Garden. Říkám vám to jen proto, abych vám ukázal, jak významné to bylo, když ti významní občané New Yorku jako pan Abercrombie, o kterém vám teď vyprávím, ale i další muži podobného postavení vyšli ven a viděli co dělá pan Seton pro chlapce. A udělalo to na ně takový dojem, že chteli abychom sešli dolů a ukázali jim ty věci přímo v Madison Square Garden. Tak významný byl život s panem Setonen - a tak se to šířilo.	As a matter of fact, one time they had the sportsman show at Madison Square Garden, in New York, and Mr. Seton persuaded them, I guess would be the right term, that he would have some boys come down. And in those days in the Madison Square Garden they arranged for a little lake in the center of it, to bring in kind of an outdoor atmosphere. And we were supposed to come down and have some races in this little lake, in canoes. But when we got down there, they found that the equipment that held up the water wasn't sufficient for the stirring around that would take place if we raced in that lake. But Mr. Seton took about a dozen of us boys down to the Madison Square Garden. I'm only telling you this to show you how important it was, if the men from New York, big men, Mr. Abercrombie, as I tell you, and other men of his stature, came out and saw what Mr. Seton was doing for the boys. And it made such an impression on them that they wanted us to come down and do things in Madison Square Garden. That's how important life was with Mr. Seton - that's how it grew.	Jest faktem, że pewnego razu był organizowany występ sportsmanów w Madison Square Garden w Nowym Jorku i pan Seton przekonał organizatorów – myślę, że byłoby to właściwe określenie – że przyjechało też kilku jego chłopców. W tamtych czasach w Madison Square Garden urządzono pośrodku małe jezioro, aby wprowadzić atmosferę na świeżym powietrzu. A mieliśmy przyjechać i popływać kanoemi po tym jeziorku. Ale kiedy tam dotarliśmy, okazało się, że sprzęt utrzymujący wodę nie był wystarczający, aby zapewnić zamieszanie, które miałoby miejsce, gdybyśmy ścigali się po tym jeziorze. Ale pan Seton zabrał nas kilkunastu chłopców do Madison Square Garden. Mówię wam to tylko po to, żeby pokazać, jak ważne było, gdyby mężczyźni z Nowego Jorku, wielcy mężczyźni, pan Abercrombie, jak wam mówię, i inni mężczyźni jego rangi, wyszli i zobaczyli, kim jest pan Seton i co robi dla chłopców. Zrobiło to na nich takie wrażenie, że chcieli, żebyśmy przyjechali i porobili różne rzeczy w Madison Square Garden. Tak ważne było życie z panem Setonem – tak rosł ten ruch.
Jenže oni neměli dole v Madison Square Garden žádné vybavení, tak jsme toho moc nepředvedli. CHodili jsme kolem s našimi indiánskými rouchy a čelenkami na hlavách. Hovořili jsme o tom s lidmi a vysvětlovali jak získáváme coupy, jak jsme získali svá roucha, a tak. Ale nemohli jsme předvést nic z toho co chtěl pan Seton při našem vystoupení ukázat.	But they didn't have the Facilities down there in Madison Square Garden, so we didn't do very much. We walked around with our Indian blankets on, and walked around with our coups on our head. And we talked to people about it and explained how we got the coups and how we got the blanket and all that. But we couldn't perform any of the things that Mr. Seton had hoped that we would perform down there.	Ale w Madison Square Garden nie mieli żadnego sprzętu, więc nie pokazaliśmy zbyt wiele. Chodziliśmy po okolicy z naszymi indiańskimi kocami i piorópuszami na głowach. Rozmawialiśmy o tym z ludźmi i wyjaśnialiśmy, jak zdobywamy coupów, jak naszywamy ich na koce i tak dalej. Jednak w naszym przedstawieniu nie mogliśmy pokazać niczego z tego, co pan Seton chciał pokazać.
Takže v roce 1910 když se to vezme kolem a kolem, už byli Setonovi Indiáni zcela nezajímavou skupinou a jejich tábory převzali Skauti.	So in 1910 as we sat around, the Seton Indians became an obsolete group, and the Boy Scouts took over the camps then.	A tak więc dopiero w 1910 roku, jak tak siedzieliśmy w kręgu, Indianie Setona stali się przeszlością, a obozy były nadał już pod naglówką Boy Scouts.

Penny Bott

Hlasoval jste o tom? Nebo jste to prostě řekl…

Did you vote on it? Or did you just say there…

Czy głosowałeście w tej sprawie? Albo może po prostu zostało tam ogłoszone…

Clark

Ne, ne, ne, hlasovali jsme. Navedl nás k tomu samozřejmě Seton. Kdyby nás naváděl, ať skočíme ze skály, tak bychom to udělali taky, ale navedl nás. Hovořil o tom. Hovořil i o tom, že tam byl sir Baden-Powell. Hovořil o siru Baden-Powellovi a jeho minulosti. O tom, jak to Baden-Powell převzal do Anglie a pak se vrátil. Vyprávěl nám celý ten příběh a to je část, kterou vám chci zdůraznit: že to, co jsme my jako děti dělali pod jeho vedením v Cos Cob, počínaje rokem 1902, bylo ve skutečnosti základem pro skautské hnutí, které je nyní po celém světě.

No, no, no, we voted it. Mr. Seton advised us to do, of course. If he advised us to jump off a cliff we would have done it, but he advised us. He talked about it. He talked about Sir Baden-Powell being over there. He talked about Sir Baden-Powell and his background. He talked about Sir Baden-Powell taking it to England, and then coming back. He told us the whole story about it, and that's the part that I want to emphasize to you: that what we kids did under the leadership of Mr. Seton in Cos Cob, beginning in 1902, is in reality the basis for the Boy Scout movement that is now all over the world.

Nie, nie, nie. Głosowaliśmy za tym. Oczywiście pan Seton nam to doradził. Gdyby poradził nam, żebyśmy skakali z klifu, zrobilibyśmy to, ale tak nam doradził. Mówił o tym. Mówił, o Siru Baden-Powellu prez cały czas. Opowiadał o Siru Baden-Powellu i jego przeszłości. Mówił o tym, jak Sir Baden-Powell zabrał to do Anglii, a potem wrócił. Opowiadał nam całą tą historię i to właśnie chcę wam podkreślić: że to, co my, jako dzieci, zrobiliśmy pod przywództwem pana Setona w Cos Cob, począwszy od 1902 roku, jest rzeczywistą podstawą ruchu skautowego, który panuje obecnie na całym świecie.

Penny Bott

Správně, mám to. Než nám dojde páska, mám ještě dvě věci, o kterých jsem si myslel, že by mohly být zajímavé. Ta první, rád bych, jsetli byste mi mohl říct, jak na vás, jako mladého chlapce, pan Seton zapůsobil. Vyprávěl jste mi, že ho chlapci milovali a následovali. Popište mi trochu víc jeho osobnost a jak působil na vás.

Right, I've got that. Now before we run out of tape, I have two things that I thought might be interesting. One, I'd like you to tell me, as a young boy how Mr. Seton impressed you. You told me that the boys loved him and followed him. Now describe his person a little bit, and how it affected you.

Jasne, rozumiem. Zanim skończy nam się taśma, mam jeszcze dwie rzeczy, które moim zdaniem mogą być interesujące. W pierwszym razie chciała bym, żebyś opowiedział mi, jakie wrażenie zrobił na ciebie pan Seton, gdy byłeś małym chłopcem. Mówiłeś, że chłopcy go kochali i poszli za nim. Opowiedz mi trochę więcej o jego osobowości i o tym, jak na ciebie wpłynął.

Clark

Ó nejenom chlapci, ale i naši rodiče, jím byli nadšeni. Protože nás učil věci důležité pro život. Učil nás poctivosti. Jediná věc, pro jste mohl být vyhozen, by byla, kdybyste nebyl čestný. Učil nás fungovat v týmu, hrát spolu. Připravoval nás na dospělost, která měla přijít, a také nás učil hodnotě života v přírodě. Učil nás, abychom byli v životě aktivní. Všechno, co vás jen napadne, že by mohlo být dobré.	Oh, not only the boys, but the fathers and mothers of we who were the boys, were tremendously affected by him. Because he was teaching the fundamentals in life. He was teaching us honesty. The one thing that you'd get thrown out for was if you were dishonest. He was teaching us to be a team, to play together. He was teaching us of manhood that was to come, and he was teaching us the worth of outdoor life. He was teaching us the worth of activity in life. Everything that you can think of that's good.	Och, nie tylko chłopcy, ale także ojcowie i matki nas, którzy byliśmy chłopcami, byli pod jego ogromnym wpływem. Ponieważ uczył podstaw życia. Uczył nas uczciwości. Jedyną rzeczą, za którą zostałbyś wyrzucony, było to, że byłeś nieuczciwy. Uczył nas bycia zespołem, wspólnej gry. Uczył nas o męskości, która miała nadejść, i uczył nas, jaką wartość ma życie na świeżym powietrzu. Uczył nas wartości działania w życiu. Wszystko, co tylko przyjdzie Ci do głowy, jest dobre.
Nikdy jsem ho neviděl jít do kostela - nemyslím tím, jestli byl věřícím - jít do kostela na Diamond Hill. Tam byl kostel Metodistické církve, pokud by měl potřebu tam jít, ale myslím, že na chození do kostela nebyl.	I never knew Mr. Seton to go to church - I don't think he was much of a churchman himself - to go to the Diamond Hill Church. The Diamond Hill Methodist Church was there, if he wanted to go, but I don't think he was a churchgoing man.	Nigdy nie słyszałem, żeby pan Seton chodził do kościoła – nie sądzę, żeby sam był zbyt religijny – to by chodził do kościoła na Diamond Hill. Jakby chciał, tak na Diamond Hill był Kościół Metodystów, ale ja nie sądzę, żeby był człowiekiem chodzącym do kościoła.
A paní Setonová taky. Nemůžete dát panu Setonovi celou slávu. Paní Setonová byla úžasná, úžasná žena. Přišla k táborovému ohni. Kdyby se chlapec jen trochu zranil, byla to paní Setonová, která by mu ovázala prst, nebo věci tohoto druhu. Byla to ohromná žena a ohromná pomoc. Mluvím o první paní Setonové. Pan Seton se později ještě jednou oženil. Já myslím první paní Setonovou. A Anya Setonová…	And Mrs. Seton, too. You can't give Mr. Seton all the glory. Mrs. Seton was a wonderful, wonderful woman. She used to come over to the camp fire. if a boy hurt himself a little bit, it was Mrs. Seton who would bind up his cut finger, or things of that kind. She was a tremendous woman and a tremendous help. I'm speaking of the first Mrs. Seton. Mr. Seton married again later in life. I'm thinking of the first Mrs. Seton. And Anya Seton…	I pani Seton też. Nie możesz oddać panu Setonowi całej chwały. Jego żona była cudowną, cudowną kobietą. Przychodziła za nami na ognisko. A jeśli chłopiec zrobił sobie małą krzywdę na palcu, to pani Seton opatrywała jego skaleczony palec i tym podobne rzeczy. Była wspaniałą kobietą i ogromną pomocą. Mówię o pierwszej pani Seton. Pan Seton ożenił się ponownie w późniejszym życiu. Myślę o pierwszej pani Seton. I Anya Seton…

Penny Bott

Chtěl jsem se zeptat, skončili jste s hrou na skauty či indiány, když se tu objevila Anya?

I was going to say, did you Boy Scouts or Indians over there ever see Anya?

Zastanawiałem się, czy skończyłeś bawić się w harcerzy lub Indian, kiedy pojawiła się Anya?

Clark

Ne. Narodila se tady…

No. She was born there…

Nie. Tam się urodziła…

Penny Bott

Na Wyndygoulu?

At Wyndygoul?

W Wyndygoulu?

Clark

Ano. Její matka rodila v porodnici. Ale tady Setonovi žili, ješště než se narodila Ann, mluvím o tom. Přišla sem později. Vzpomínám si velmi zřetelně, jak paní Setonová přivezla dítě a řekla: „Toto je naše nové dítě, a je to nové papoose,“ nebo tak nějak. Ach, ano Ann Setonová vyrostla v téhle atmosféře. Knihy, které nyní píše, jsou předměty, o nichž věděla, a věděla o nich, když byla malá. Oh, ano, paní Setonová byla úžasná, úžasná osoba, stejně jako pan Seton, a Anya vyrostla v té atmosféře. Vzpomínám si velmi jasně na paní Setonovou, jak přichází s dítětem v náručí, a to byla Anya Setonová. Ano.

Yes. Her mother may have gone to the hospital. But there's where he lived, and it was Mr. and Mrs. Seton, before Ann was born, I'm speaking of. She came later. I remember very distinctly when Mrs. Seton brought a baby over and said, ”This is our new baby, and she's a new papoose,“ and all that kind of thing. Oh, yes, and Ann Seton grew up in that atmosphere. The books that she's writing now are subjects that she knew, and she knew about, when she was young. Oh, yes, Mrs. Seton was a wonderful, wonderful person, as was Mr. Seton, and Anya grew up in that atmosphere. i remember very distinctly Mrs. Seton coming with a baby in arms, and that was Anya Seton. Yes.

Tak. Prawdopodobnie jej matka trafiła do szpitala. Ale tam mieszkał i mówię o państwie Seton, zanim urodziła się Ann. Przyszła później. Pamiętam bardzo wyraźnie, kiedy pani Seton przyprowadziła dziecko i powiedziała: „To jest nasze nowe dziecko, a ona jest nową papuzą” i tak dalej. O tak, a Ann Seton dorastała w tej atmosferze. Książki, które teraz pisze, to tematy, które znała i o których wiedziała, gdy była młoda. O tak, pani Seton była cudowną, cudowną osobą, podobnie jak pan Seton, a Anya dorastała w takiej atmosferze. Pamiętam bardzo wyraźnie panią Seton, która przyszła z dzieckiem na rękach i była to Anya Seton. Tak.

Penny Bott

Chlapci ho zbožňovali? Chtěli být jako on?

Did the boys idolize him? Did they want to be like him?

Czy chłopcy go uwielbiali? Czy chcieli być tacy jak on?

Clark

Ó, ano. Skoro bych řekl, že pro nás byl druhým otcem. Jeho základní přesvědčení o správných věcech, které máme dělat, v mém případě své ovoce přineslo, a v případě mnoha dalších vím, že je to život. Je tu kolega z Greenwiche, Doug Miller, který je vynikající sportovec, a Doug Miller se stal vůdcem skautů. Vzdal se svého života, aby něco takového udělal, a ostatní, na jejichž jménech si nemohu vzpomenout, se o to začali zajímat.	Oh, yes. I could almost say that he was a second father to us. His fundamental belief in right things to do has carried, in my case, and I know, in the case of many others, carried through life. There's a fellow from Greenwich over here, Doug Miller, who is an excellent athlete, and Doug Miller became the head of the Boy Scouts. He gave up his life to do this kind of thing, and others, whose names I can't recall for the moment, became interested in that.	Och, tak. Można powiedzieć, że był dla nas drugim ojcem. Jego fundamentalna wiara w to, że należy postępować właściwie, przetrwała w moim przypadku i wiem, że w przypadku wielu innych osób, przetrwała przez całe życie. Jest tu pewien koleś z Greenwich, Doug Miller, który jest doskonałym sportowcem, a Doug Miller został przywódcą skautów. Oddał życie, żeby robić takie rzeczy, a inni, których imion w tej chwili nie pamiętam, zainteresowali się tym.
Možná jsi slyšel o Baxteru Lieblerovi. Baxter Liebler byl bohatý chlapec z Riverside. Přišel k nám do tábora a začal se o táboření zajímat. Pak se oženil a měl několik dětí. Stal se duchovním v Riverside. A pak se začal natolik zajímat o základy, že mu Seton řekl, ať odejde od své ženy, opustí své děti a vzdá své farnosti. A stále ještě žije... Opravdu, jsou to asi tři nebo čtyři měsíce co jsem od něj dostal psaní. Opustil život který měl, aby odešel a pokusil se udělat křesťany z indiánů ve Wyomingu. Pro to se vzdal Baxter Liebler – tedy otec Liebler, života jaký vedl. Měl jsem o něm hovořit jako o otci Lieblerovi, ale pro mě to byl vždy Baxter Liebler. Už jsem zapomněl, jaké bylo jeho indiánské jméno. Ale byl jedním z nás, kluk který celý svůj život věnoval tomu, co nás učil Seton.	Perhaps you've heard of Baxter Liebler. Baxter Liebler was a wealthy boy from Riverside. He came over to the camp. He became interested in the camp. He married and had a couple of children. He became a minister to the church in Riverside. And then he became so much interested in the fundamentals that Mr. Seton had told him that he gave up his wife; he gave up his children; he gave up his parish. And he's still today… In fact, I got a letter from him within the past three or four months. Gave up his life to go out and try to make Christians of the Indians out in Wyoming. That's what he gave up his life for, Baxter Liebler – that is, Father Liebler; I should have given his title as Father Liebler, but to me he was Baxter Liebler. I've forgotten now what his Indian name was. But he was a boy amongst us, and his whole life has been devoted to the things that Mr. Seton taught.	Być może słyszałaś o Baxteru Lieblerowi. Baxter Liebler był zamożnym chłopcem z Riverside. Przyjechał na obóz. I na obozie się zainteresował. Póżniej się ożenił, miał kilkoro dzieci i był pastorem kościoła w Riverside. A potem tak bardzo się zainteresował w podstawą tego, że pan Seton doradził mu, że by porzucił żonę. Oddał jej swoje dzieci i porzucił też swoją parafię. I jest w to zajęty do dziś… Właściwie, w ciągu ostatnich trzech, czterech miesięcy dostałem od niego list. Oddał swoje życie, aby wyjść i spróbować uczynić chrześcijan z Indian w Wyomingu. Za to właśnie oddał życie, Baxter Liebler – czy lepiej ojciec Liebler. Powinienem był podać jego tytuł, ale dla mnie był Baxterem Lieblerem. Już zapomniałem, jakie miał imię indiańskie. Ale był ti chłopak z wśród nas i całe jego życie było poświęcone temu, czego nauczał nas Seton.

Penny Bott

Byl tím hodně ovlivněný?

He was very much affected by it then?

Czy on był przez to wtedy tak bardzo dotknięty?

Clark

A všichni jsme tím byli ovlivněni. Byli jsme tím ovlivněni všichni.

And we all were affected by it. We all were affected by it.

My wszyscy byliśmy przez to dotknięci. Wszystkich nas to dotkneło.

Penny Bott

Ano.

Yes.

Tak.

Clark

Ó jé. Roky jsem se potkával s Georgem Whitem. Svého času jsem se trochu pletl do politiky nebo něčeho takového ​​a on mi pak řekl: „Seton by nechtěl, abys tohle dělal.“ A takhle na mne zahrozil prstem. (smích)

Oh, for years I'd meet George White, when I was kind of mixed up in politics or something of that kind, and he'd say, “Mr. Seton wouldn't like to have you do that.“ And he'd shake his finger at me, like that. (laughter)

O tak. Przez lata spotykałem się z Georgem Whitem. Kiedyś byłem w pewnym sensie wmieszany w politykę lub coś w tym rodzaju, i on do mnie mówił: „Panie. Seton nie chciałby, żebyś to robił.” – I zagroził na mnie palcem w ten sposób. (śmiech)

Penny Bott

Chodili za ním chlapci když se rozhodovali o svém životě?

Did the boys go to him for advice when they were making decisions about their life?

Czy chłopcy zwracali się do niego po radę, gdy podejmowali decyzje dotyczące swojego życia?

Clark

Ó ano, ano, ano. Jeho rady, jeho přátelství, dokud se neodstěhoval z Greenwiche pryč, to vše sehrálo svou roli v životě každého z nás, co jsme s ním v mládí spolupracovali. A když to říkám, tak přitom nemyslím jen na kluky z Cos Cob, ale také Douga Millera z Greenwiche, Baxtera Lieblera z Riverside. I na kamaráda z New Jersey, jehož jméno mi teď vypadlo z paměti, který se pak stal členem Boy Scouts a později pak i jedním z vedoucích Boy Scouts. Ale ten základ dostali ve Wyndygoulu, pod vedením pana Setona v Cos Cob. Ó to bylo skvělé!

Oh, yes. Oh, yes. Oh, yes, his life, his advice, his friendship, until he moved away from Greenwich, moved away, was a factor in the lives of every one of us who were closely associated with him in our early youth. And when I say that, I don't mean only the boys from Cos Cob. I mean Doug Miller from Greenwich. I mean Baxter Liebler from Riverside. I mean a fellow from New Jersey whose name slips my mind for the moment, but he came up and he became a Boy Scout, and an official in the Boy Scouts later in life. But he fundamentally got it started in Wyndygoul under the leadership of Mr. Seton in Cos Cob. Oh, it's been wonderful!

O tak, tak, tak. Jego życie, jego rady, jego przyjaźń, dopóki nie wyprowadził się z Greenwich. Nie przeniósł się, to było czynnikiem w życiu każdego z nas, którzy byliśmy z nim blisko związani w młodości. I mówiąc to, nie mam na myśli tylko chłopców z Cos Cob. Mam na myśli Douga Millera z Greenwich. Mam na myśli Baxtera Lieblera z Riverside. Mam na myśli gościa z New Jersey, którego nazwisko na razie wyleciało mi z głowy, który następnie został skautem, a w późniejszym życiu jednym z przywódców skautów. Ale zasadniczo zacząło się to w Cos Cob, pod przewodnictwem pana Setona na Wyndygoule. Och, to było cudowne!

---

---

Rozhovor, který vedla $1 s Leonardem S. Clarkem 20. ledna 1975, 5 dní po jeho 83 narozeninách u něj doma v Greenwichi.

An interview with Leonard S. Clark by $1

Wywiad przeprowadzony przez $1 z Leonardem S. Clarkiem 20 stycznia 1975 roku, 5 dni po jego 83. urodzinach, w jego domu w Greenwich.